Bρισκόμαστε στις αρχές του Νοεμβρίου του 1991. Σε ένα μεγάλο καναπέ στο μεγάλο σαλόνι της τεράστιας έπαυλης Garden Lodge, στον αριθμό ένα της οδού Λόγκαν στο Κένσινγκτον του Λονδίνου, είναι ξαπλωμένος ο ιδιοκτήτης της, ο Φρέντι Μέρκιουρι.
Ο 45χρονος τραγουδιστής των Queen έχει μόλις πάρει τη πιο γενναία απόφαση της ζωής του: έχει αποφασίσει να σταματήσει τα φάρμακα που λαμβάνει για τον ιό HIV, από τον οποίο είναι μολυσμένος από το 1987. Είναι κουρασμένος, αποκαμωμένος και βλέπει το τέλος να πλησιάζει. Έχει επιλέξει να πεθάνει. Κυρίως όμως, έχει βαρεθεί να κρύβει την ασθένεια του και να διαψεύδει τις φήμες που τον θέλουν βαριά άρρωστο.
Το πρωί της 22ας Νοέμβριου ο Φρέντι καλεί στο σπίτι του τον μάνατζερ της μπάντας, τον Τζιμ Μπιτς. Του αναθέτει να μοιράσει στα ΜΜΕ μία επίσημη ανακοίνωση που είχε γράψει ο ίδιος Φρέντι το προηγούμενο βράδυ: «Μετά από την τεράστια έκταση που πήρε το θέμα στο Τύπο τα τελευταία δύο χρόνια, θα ήθελα να επιβεβαιώσω ότι βγήκα θετικός στις εξετάσεις για τον ιό HIV και ότι έχω AIDS. Ένιωθα ότι το σωστό είναι να κρατήσω για εμένα αυτές τις πληροφορίες, μέχρι σήμερα για να προστατεύσω τους κοντινούς μου ανθρώπους. Ωστόσο έφτασε ο καιρός οι φίλοι μου σε όλο τον κόσμο, να μάθουν την αλήθεια και ελπίζω όλοι να βοηθήσουνε εμένα, τους γιατρούς και όλους όσοι πολεμάνε αυτή την τρομερή αρρώστια».
Τα βρετανικά ΜΜΕ σπεύδουν έξω από την έπαυλη του Φρέντι, σε μια προσπάθεια να αποσπάσουν μια δήλωση από τον ίδιο ή κάποιον από τους οικείους του.
Δεν θα προλάβουν. Σε λιγότερες από 48 ώρες μετά τη δημοσιοποίηση αυτής της δήλωσης, το απόγευμα της 24ης Νοέμβριου 1991, στις 6.48 ώρα Αγγλίας, ο Φρέντι Μέρκιουρι ή Φαρόκ Μπουλσάρα είχε περάσει στην αθανασία. Λίγο πριν πεθάνει, εκμυστηρεύεται με το γνωστό του σαρκασμό στην κολλητή του φίλη, Μαίρη Οστιν, πως «δεν θέλω να το σκέφτομαι καν πως [όταν πεθάνω] θα πάω στο Παράδεισο. Στην Κόλαση θέλω να πάω. Φαντάζομαι πόσους ενδιαφέροντες ανθρώπους θα γνωρίσω εκεί κάτω».
Στο πιστοποιητικό θανάτου του γράφτηκε πως πέθανε από «βρογχοπνευμονία, προερχόμενη από AIDS». Ο Φρέντι αποτεφρώθηκε στις 27 Νοεμβρίου στο Κρεματόριο του Δυτικού Λονδίνου στη περιοχή Κένσαλ Γκριν, ενώ στη διαθήκη του, που ανοίχτηκε λίγο μετά, παραχωρούσε στην Όστιν την έπαυλη του, καθώς και το 50% της περιουσίας του, που υπολογιζόταν τότε στα 10 εκατ. λίρες, ενώ άφηνε την υπόλοιπη περιουσία του στους γονείς του και την αδελφή του, Κασμίρα.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=VjMgo7q2dcA]
Κεφάλαιο Ένα: Ζανζιβάρη-Λονδίνο με ενδιάμεσο σταθμό τη Βομβάη
Ο Φαρόκ Μπουλσάρα γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1946 -ημέρα Τετάρτη- στη Ζανζιβάρη, ένα νησί του Ινδικού ωκεανού κοντά στα παράλια της Τανζανίας. Οι γονείς του ήταν περσικής καταγωγής, είχαν όμως και κάποιες ινδικές ρίζες αφού κατάγονταν από τη ινδική πόλη Μπουλσάρ (που πλέον ονομάζεται Βαλσάντ), εξ ου και το επίθετό του.
Ο πατέρας Μπόμι δούλευε ως ταμίας στο Βρετανικό Αποικιακό Γραφείο και η θέση του ως δημόσιος υπάλληλος εξασφάλισε στην οικογένεια μια σχετικά εύπορη ζωή.
Στα επτά του χρόνια ο Φαρόκ μετακόμισε μόνος του στην Ινδία και συγκεκριμένα στο Παντσγκάνι, πενήντα χιλιόμετρα έξω από τη Βομβάη (Μουμπάι). Εκεί ο Φαρόκ πήγε πρώτη φορά σχολείο, στο αγγλικό οικοτροφείο Σεν Πίτερς, όπου στα 12 του χρόνια έφτιαξε το πρώτο του συγκρότημα, τους The Hectics, οι οποίοι διασκευάζανε rock ‘n’ roll καλλιτέχνες, όπως ο Φατς Ντόμινο κι ο Λιτλ Ρίτσαρντ.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 επέστρεψε στη Ζανζιβάρη. Το 1964 η χώρα βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή, με τους στρατιωτικούς να έχουν κάνει πραξικόπημα. Φοβούμενος για την τύχη της οικογένειας του, ο Μπόμι πήρε στα τέλη Μαρτίου τη σύζυγο του και τα δυο τους παιδιά και μετακόμισαν στο Λονδίνο, στο προάστιο του Φέλταμ.
Ο μικρός Φαρόκ σπούδασε για δύο χρόνια στο Isleworth Polytechnic και το 1966 έγινε δεκτός στο Ealing College Of Art, απ’ όπου αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1969 με πτυχίο γραφίστα και σχεδιαστή.
Στα τέλη του 1970 φτιάχνει τους Queen, μαζί με τον φοιτητή αστρονομίας Μπράιαν Μέι, τον φοιτητή βιολογίας Ρότζερ Τέιλορ και τον φοιτητή ηλεκτρολογίας Τζον Ντίκον. Την ίδια περίοδο γνώρισε την Μαίρη Οστιν, μια σχέση που μετεξελίχθηκε σε ερωτικό δεσμό και τελικά κατέληξαν να συζήσουν μαζί έως το 1976. Ο Φρέντι, που ακόμη ονομάζεται Μπουλσάρα, υιοθετεί το επίθετο Μέρκιουρι [από έναν στίχο του τραγουδιού “My Fairy King”] και στις 13 Ιουλίου 1973 σπεύδει να ανακοινώσει στον κόσμο την άφιξη των Queen, μέσα από την κυκλοφορία του ομότιτλου ντεμπούτο άλμπουμ τους.
Κεφάλαιο Δύο: Μια δύσκολη απόφαση και μια αλλαγή ζωής
Ο Φρέντι εξακολουθεί να μένει μαζί με την Οστιν, παρ’ όλο που εμφανίζονται τα πρώτα δημοσιεύματα των μουσικών περιοδικών για την περιλάλητη ομοφυλοφιλία του. Την περίοδο εκείνη, μάλιστα, είχε παρουσιαστεί μπροστά στην σύντροφο του κρατώντας ένα διαμαντένιο δακτυλίδι με προφανή το σκοπό του δώρου του.
«Μου δίνει το δακτυλίδι και τον ρωτάω “για μένα;” κι εκείνος αμέσως κόλλησε λίγο και έδειχνε να το σκέφτεται, και λίγα δευτερόλεπτα μετά μου λέει -κλασικός αναποφάσιστος Φρέντι γαρ- “ναι, για κάποια στιγμή στο μέλλον όμως». Το μετάνιωσε τη στιγμή που το έκανε!» θυμάται σήμερα η Οστιν.
O Ερικ Χολ, εργαζόμενος στην δισκογραφική ΕΜΙ, ισχυρίστηκε αμέσως μετά το θάνατο του Μέρκιουρι πως το πρώτο τους πραγματικά σπουδαίο τραγούδι εκείνης της περιόδου, το “Killer Queen”, γράφτηκε γι’ αυτόν.
«Βρισκόμασταν στο ξενοδοχείο Holiday Inn, κάπου εκεί στις αρχές του 1974, όταν ξαφνικά χτυπάει η πόρτα του δωματίου μου. Είναι ο Φρέντι που με ρωτάει αν μπορεί να περάσει μέσα. Όταν κάθεται στο κρεβάτι μου λέει πως είναι ερωτευμένος μαζί μου και πως το κομμάτι αυτό γράφτηκε επειδή δεν ανταποκρινόμουν στον έρωτα του. Μου είπε πως εγώ είμαι ο «δολοφόνος» [killer] του κομματιού που σκοτώνει τον γκέι [queen] που τον αγαπάει. Όταν μου ζήτησε να μου κρατήσει το χέρι κι εγώ αρνήθηκα, κατάλαβε πως δεν είχε ελπίδα μαζί μου κι αποχώρησε» είχε πει ο Χολ.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=2ZBtPf7FOoM]
«Η σχέση μου με το Φρέντι άλλαξε λίγο μετά τη κυκλοφορία του πρώτου τους άλμπουμ. Από τις αρχές του 1974 δεν ήμασταν ξανά ποτέ το ίδιο, σε επίπεδο ερωτικής σχέσης. Σε κάποιο σημείο γυρνάει και μου λέει “νομίζω πως είμαι αμφισεξουαλικός”, οπότε του απαντάω “μη λες βλακείες. Είσαι ομοφυλόφιλος”. Δεν είπαμε κάτι άλλο, αγκαλιαστήκαμε κι είπαμε πως εδώ είναι το τέλος» θα πει η Μαίρη.
Στα τέλη του 1975 ο Φρέντι έφυγε από το διαμέρισμα που είχαν νοικιάσει από κοινού και μετακόμισε σε ένα δικό του στο Χόλαντ Παρκ, ενώ ξεκίνησε και την πρώτη του επίσημη γκέι σχέση με τον 25χρονο Ντέιβιντ Μινς, επίσης στέλεχος της ΕΜΙ.
Ο Ελτον Τζον τον φωνάζει «Μελίνα» ως φόρο τιμής στη… Μελίνα Μερκούρη, που συγκυριακά έχει ομόηχο επίθετο με τον Φρέντι. Ταυτόχρονα, ο Μέρκιουρι ανακαλύπτει την κοκαΐνη. Στις συναυλίες του συγκροτήματος ο Μέρκιουρι αρχίσει να βγάζει έναν διαφορετικό εαυτό, πιο αλαζονικό και λιγότερο συνεσταλμένο. Δεν είναι πλέον ο μικρός Φαρόκ Μπουλσάρα είναι ο μεγάλος και τρανός Φρέντι. Έτσι, δεν διστάζει να αποχαιρετάει το κοινό των συναυλιών τους λέγοντας «ήταν μια ευχαρίστηση να κάνουμε συναλλαγές μαζί σας» ή «σας ευχαριστούμε για τα λεφτά που μας δώσατε».
Οι αρχές του 1979 τους βρίσκουν να ηχογραφούν το άλμπουμ The Game στο Μόναχο, όπου γνωρίζονται με τον Τζόρτζιο Μορόντερ, ιδιοκτήτη των Musicland Studio. Το κομμάτι “Crazy Little Thing Called Love” γράφτηκε μέσα στη τεράστια μπανιέρα της σουίτας του Hilton στο Μόναχο. Ο Φρέντι έκανε μπάνιο και του ήρθαν στο νου μια σειρά από ακόρντα. Αμέσως βγήκε γυμνός από τη μπανιέρα και με τις σαπουνάδες ακόμη πάνω του πήρε την κιθάρα -ένα όργανο που μισούσε, όπως έλεγε, και που ποτέ του δεν κατάφερε να μάθει να παίζει σωστά- κι έγραψε το πρώτο «ροκαμπιλάδικο» τραγούδι του συγκροτήματος.
Αποφασίζει επίσης να αλλάξει και την εξωτερική του εμφάνιση, μοιάζοντας πλέον ξεκάθαρα με τους γκέι του Σαν Φρανσίσκο (της συνοικίας Κάστρο), που έχουν υιοθετήσει το εξής dress code: δερμάτινα σακάκια, βαριά καδένα γύρω από το λαιμό, μεταλλικά περικάρπια και φυσικά ένα τεράστιο θυσανωτό μουστάκι.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=zO6D_BAuYCI]
Κεφάλαιο Τρία: Η εποχή του ηδονισμού που κόντεψε να διαλύσει τη μπάντα
Η δεκαετία του 1980 ξεκινάει στραβά για τη μπάντα: Οι καυγάδες είναι ολοένα και πιο συχνοί όχι μόνο στο στούντιο, αλλά και στις συναυλίες τους, με τα μέλη να απομακρύνονται το ένα από το άλλο.
«Οι σχέσεις μεταξύ τους είχαν διαφοροποιηθεί», θα πει ο Ρικ Κάσμαν, κιθαρίστας των Straight Eight, που τους συνόδευαν στην ευρωπαϊκή τους περιοδεία. «Ο Φρέντι έμοιαζε να είναι “αλλού”. Ερχόταν πάντα στους συναυλιακούς χώρους που παίζαμε με την προσωπική του λιμουζίνα. Εκείνη την περίοδο έμοιαζαν σαν μια μπάντα αποτελούμενη από τουλάχιστον δυο τεράστια “εγώ”. Όταν τελείωνε το κάθε live, ο Φρέντι κλεινόταν στον εαυτό του και δεν μιλούσε με κανέναν, ούτε καν με τους υπόλοιπους Queen. Δεν θυμάμαι ποτέ την μπάντα να αστειεύεται μεταξύ της» καταλήγει.
«Ήταν φανερό πως οι καταχρήσεις και η υπερβολή που ζούσαμε στην καθημερινότητα μας είχε αρχίσει να έχει αντίκτυπο τόσο στις μεταξύ μας σχέσεις, όσο και στην δημιουργική διαδικασία των τραγουδιών» επισημαίνει ο Mέι.
Η απόσταση μεταξύ του Μέρκιουρι και των τριών Queen μεγάλωνε επειδή ο Φρέντι επέμενε, στα 35 του χρόνια, να συνεχίσει να κάνει τη ζωή ενός 20αρη, ενώ οι άλλοι τρεις είχαν οικογένειες και παιδιά και δεν μπορούσαν να τον ακολουθούν πάντα στις καταχρήσεις του, όπως το ότι ξόδευε 1.000 λίρες την εβδομάδα για κοκαΐνη. «Ήταν η εποχή που μισούσαμε ανοικτά ο ένας τον άλλον», λέει ο Μέι για το 1982.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=8wk9hPubD1Q]
Κεφάλαιο Τέσσερα: Μια νέα αρχή και το τέλος που πλησιάζει
Το 1985 θα ξεκινούσε ευτυχισμένα για το Φρέντι, αφού θα γνώριζε τον άντρα που έμεινε μαζί του περισσότερα χρόνια από οποιονδήποτε άλλο.
Ο Τζιμ Χάτον ήταν ένας ιρλανδός κουρέας, τον οποίο γνώρισε σε ένα γκέι κλαμπ του Λονδίνου κι από τον Μάρτιο της χρονιάς αυτής ήταν επισήμως μαζί.
Στις 29 Απριλίου κυκλοφόρησε το Mr. Bad Guy, το πρώτο προσωπικό του άλμπουμ, ενώ τον Σεπτέμβριο γιορτάστηκαν με κάθε επισημότητα τα 39α γενέθλια του Φρέντι. Ο Mέρκιουρι έκλεισε για ένα βράδυ ένα κλαμπ του Μονάχου και μετέφερε με δικά του έξοδα από το Λονδίνο 300 καλεσμένους, τους οποίους κατόπιν έβαλε να μείνουν στο Hilton της βαυαρικής πόλης.
Ο λογαριασμός ξεπέρασε τις 50.000 λίρες, ενώ το πρωινό της 6ης Σεπτεμβρίου 1985 βρήκε τους… 300 του Φρέντι να επιστρέφουν στο ίδιο κλαμπ για να γυρίσουν το βιντεοκλίπ του “Living On My Own”.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=o-urnGgFs4k]
Με το που μπαίνει το 1986 αποφασίζει πως η έξαλλη ζωή φτάνει σιγά σιγά στο τέλος της και οι καταχρήσεις δεν γίνεται να συνεχιστούν άλλο –προφανώς, έχει αρχίσει να διαισθάνεται πως κάτι έχει αλλάξει όσον αφορά στην υγεία του.
Εν τω μεταξύ, ένας από τους παλιούς συντρόφους του, ο Τόνι Μπάστιν (για τον οποίον είχε γράψει το τραγούδι “Play The Game”) είπε στον Φρέντι πως είχε κολλήσει AIDS και πως θα ήταν συνετό εκ μέρους του να κάνει και αυτός μια εξέταση. Τον Απρίλιο του 1987 ο Μέρκιουρι έκανε εξετάσεις και βγήκαν θετικές: ήταν πλέον επίσημο πως είχε AIDS.
Ο Φρέντι άρχισε να βάζει για πρώτη φορά βαρύ μέικαπ στο πρόσωπο του, προκειμένου να κρύψει το σάρκωμα Καπόζι (ένα από τα συμπτώματα του AIDS) που είχε στο μάγουλο του. Ακόμη και στους υπόλοιπους Queen που τον έβλεπαν καταβεβλημένο, τους έλεγε πως «έχω το συκώτι μου, μωρέ, τόσα χρόνια βότκα, καταλαβαίνεις τώρα».
«Όλοι θεωρούσαμε πως έχει καρκίνο και ντρέπεται να μας το πει» λέει ο παραγωγός της μπάντας Ντέιβιντ Ρίτσαρντς.
Μην αντέχοντας άλλο, το καλοκαίρι του 1989 είπε την αλήθεια και στους υπόλοιπους Queen.
Κεφάλαιο Πέντε: Η αυλαία πέφτει
Στις 18 Φεβρουαρίου 1990, ο Φρέντι φανερά αδύναμος και εξασθενημένος, έκανε τη τελευταία του δημόσια εμφάνιση στα Brit Awards της χρονιάς εκείνης όπου το συγκρότημα τιμήθηκε με το Βραβείο Συνολικής Συνεισφοράς στη Μουσική.
Και, σαν να μη συνέβαινε τίποτα, στα μέσα του 1991 ξεκίνησαν τις ηχογραφήσεις για το τελευταίο άλμπουμ που θα κυκλοφορούσαν, με τίτλο Innuendo. Το βιντεοκλίπ του τραγουδιού “Ι’m Going Slightly Mad” απεικονίζει έναν Μέρκιουρι σχεδόν σε ημιθανή κατάσταση να προσπαθεί να κρύψει την αδυναμία του κάτω από πολλά στρώματα ρούχων.
Στο βίντεο εμφανίζεται μεν κανονικός, αλλά ο ίδιος ζυγίζει λιγότερα από 60 κιλά και προκειμένου να δείχνει έτσι, φοράει τρία διαφορετικά είδη ενδυμάτων.
Η υγεία του έχει πάρει για τα καλά την κατιούσα και το καλοκαίρι του 1991 μόλις και μετά βίας μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι για να ηχογραφήσει μερικά τραγούδια. Η θεραπευτική αγωγή δεν φαίνεται να λειτουργεί, σαν να θέλει να πει στον Φρέντι «ήρθε η ώρα να αφεθείς». Όπερ κι εγένετο εκείνες τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου του ’91.
Λιγότερους από έξι μήνες μετά το θάνατο του, στις 20 Απριλίου 1992 έγινε προς τιμήν του μία τεράστια συναυλία στο Ουέμπλεϊ με 72.000 θεατές. Τα έσοδα των εισιτηρίων -που εξαντλήθηκαν μέσα σε τρεις ώρες πριν ακόμα ανακοινωθούν τα συγκροτήματα- διατέθηκαν για τη δημιουργία του The Mercury Phoenix Trust ενάντια στο AIDS. Στη συναυλία, που προβλήθηκε σε 76 χώρες και υπολογίζεται ότι την παρακολούθησαν περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άτομα, συμμετείχαν τα συγκροτήματα Def Leppard, Metallica, Extreme, Guns N’ Roses και οι μουσικοί Ελτον Τζον, ο Ρότζερ Ντάλτρεϊ των Who, ο Τόνι Αϊόμι των Black Sabbath, ο Ντέιβιντ Μπάουι, ο Τζορτζ Μάικλ, ο Σιλ, ο Πολ Γιάνγκ, η Ανι Λένοξ, η Λίσα Στάνσφιλντ, ο Ρόμπερτ Πλαντ των Led Zeppelin και πολλοί άλλοι.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=R9ecR5b8yc4]
Κεφάλαιο Έξι: Η μουσική παρακαταθήκη
Η κληρονομιά του Φρέντι δεν συνεχίζεται μόνο μέσω των άλμπουμ και των τραγουδιών του, τα οποία ακόμη και αυτή τη στιγμή παίζονται σε δεκάδες σημεία του πλανήτη, αλλά και από την βιογραφική ταινία που αναμένεται να βγει το 2015-16 στις κινηματογραφικές αίθουσες με πρωταγωνιστή τον Μπεν Γουίσο (έχει παίξει στο πρόσφατο Skyfall).
Ο ρόλος του Μέρκιουρι αρχικά είχε ανατεθεί στον Σάσα Μπάρον Κόεν (τον γνωστό «Μπόρατ»), αλλά τελικά πρυτανευσε η επιλογή του Γουίσο, καθώς ο Μέι και ο Τέιλορ θεώρησαν πως το κοινό έχει συνηθίσει τον Κόεν σε κωμικούς ρόλους και δεν θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον Φρέντι.
Και φυσικά, η επίδραση του Φρέντι και των Queen είναι εμφανής σήμερα σε πολλά μεγάλα ονόματα και καλλιτέχνες της σύγχρονης μουσικής βιομηχανίας. Οι Muse και οι Darkness έχουν στηρίξει τις μελωδίες και τις αρμονίες τους πάνω στα τραγούδια της μπάντας, ο βρετανός τραγουδιστής Μίκα ηχεί (και κινείται επί σκηνής) σαν… κλώνος του Φρέντι, η Κέιτι Πέρι αποφάσισε να γίνει τραγουδίστρια μετά από συνεχόμενες θεάσεις των βιντεοκλίπ των Queen, η Κάρεν Ο. των Yeah Yeah Yeahs έχει τον Μέρκιουρι σαν Θεό, η Lady Gaga λατρεύει τους Queen τόσο πολύ ώστε πήρε το όνομα της από ένα τραγούδι τους (το “Radio Gaga”), ο Psy έχει δηλώσει πως δεν θα έγραφε ποτέ το “Gangnam Style” αν δεν είχε «λιώσει» τους δίσκους των Queen, ενώ ο Κερτ Κομπέιν και ο Ντέιβ Γκρολ των Nirvana πολύ πριν γίνουν γνωστοί με το άλμπουμ Nevermind, συνήθιζαν να περνάνε τα μετεφηβικα τους χρόνια σε ένα δωμάτιο καπνίζοντας, πίνοντας και ακούγοντας Queen μέχρι να τους πάρει ο ύπνος νωρίς τα ξημερώματα…
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=EaEPCsQ4608]
Ένα άρθρο του Κωνσταντίνου Τσάβαλου
