Προσπαθήστε να θυμηθείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που με λαχτάρα ξετυλίξατε το περιτύλιγμα μιας σοκολάτας προκειμένου να χαλαρώσετε μετά από μια πιεστική στιγμή στο σπίτι, στο γραφείο ή ακόμα και στο σχολείο!
Προσπαθήστε να θυμηθείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που γυρίζοντας το βράδυ στο σπίτι παραγγείλατε ένα λαχταριστό burger ή μια XL pizza ως ανταμοιβή για την κουραστική μέρα που είχατε!
Έρευνες δείχνουν πως όταν βιώνουμε έντονο στρες, όχι μόνο αυξάνουμε την ποσότητα του φαγητού που καταναλώνουμε, αλλά και τείνουμε στο να καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε λίπος και ζάχαρη. Μάλιστα, το στρες και τα αυξημένα επίπεδα των ορμονών του στρες, όχι μόνο προωθούν την αύξηση του βάρους, αλλά συντείνουν στην αποθήκευση του λίπους, συγκεκριμένα στην κοιλιακή χώρα, πράγμα ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς η κοιλιακή παχυσαρκία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών διαταραχών. Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι υπό κατάσταση στρες μεταβολίζουμε δυσκολότερα τις τροφές.
Πιο συγκεκριμένα, η κορτιζόλη, η οποία αναφέρεται ως η ορμόνη του στρες, βοηθά στο μεταβολισμό του λίπους και των υδατανθράκων για γρήγορη ενέργεια, ενώ συμβάλλει στην απελευθέρωση ινσουλίνης καθώς και στη διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Άμεση απόρροια των παραπάνω αποτελεί η αύξηση της όρεξης. Επομένως, το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, τα οποία αυξάνουν την όρεξη του ατόμου, οδηγώντας σε αύξηση του βάρους ή σε δυσκολία απώλειας των ανεπιθύμητων κιλών.
Σε γενικές γραμμές φαίνεται πως το άτομο προκειμένου να μειώσει συναισθήματα θλίψης, απογοήτευσης, ανίας, μοναξιάς, μειονεξίας ή θυμού καταφεύγει στην ανεξέλεγκτη κατανάλωση φαγητού που μειώνει τη συναισθηματική ένταση. Τα αποτελέσματα, όμως, μιας τέτοιας συμπεριφοράς είναι προσωρινά. Καταναλώνοντας, για παράδειγμα, ένα γλύκισμα προκειμένου να νιώσουμε καλύτερα, όχι μόνο δεν λύνουμε το πρόβλημα που πραγματικά μας απασχολεί, αλλά ταυτόχρονα επιβαρύνουμε τον εαυτό μας με ενοχικές σκέψεις που θα μας βασανίζουν για καιρό.
Εκτός από τους διάφορους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, η πρόσληψη του βάρους, καθώς και η αδυναμία του ατόμου να απαλλαγεί από τα περιττά κιλά, μπορεί να εξηγηθούν σύμφωνα με όρους των μαθησιακών αρχών. Πιο συγκεκριμένα, για όλους μας οι διατροφικές συνήθειες καθορίζονται από εξαρτημένες αντιδράσεις σε ποικίλα εξωτερικά ερεθίσματα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μαθαίνουμε να τρώμε σε κοινωνικές συγκεντρώσεις, βλέποντας ταινίες ή τηλεόραση, ακόμη και στη δουλειά. Το φαγητό επιβάλλεται σε όλες αυτές τις συνθήκες και έτσι είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς την πρόκληση του να φάει.
Επομένως, προκειμένου μια δίαιτα να έχει αποτέλεσμα, εκτός από την ύπαρξη ενός σωστού διαιτολογίου, κρίνεται χρήσιμη και η κατάλληλη ψυχολογική στήριξη του ατόμου. Ο Ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει τυχόν συναισθηματικές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει (π.χ. ντροπή, ματαίωση, ανασφάλεια), να εντοπίσει τον λανθασμένο τρόπο θεώρησης των γεγονότων και να το οδηγήσει στην εύρεση νέων τρόπων διαχείρισης των σκέψεων και των συναισθημάτων του, με απώτερο στόχο την αλλαγή των διατροφικών του συνηθειών. Άλλωστε, η ίδια η δίαιτα αποτελεί ένα έντονο στρες για τον οργανισμό, καθώς πρόκειται για μια διαδικασία αλλαγής του γνώριμου και του οικείου.
Μερικές χρήσιμες συμβουλές:
- Συμβουλευτείτε έναν Διαιτολόγο προκειμένου να οργανώσετε ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα διατροφής
- Κρατήστε ένα ημερολόγιο διατροφής έτσι ώστε να έχετε μια ξεκάθαρη εικόνα του τι τροφές και σε τι ποσότητες τις καταναλώνετε
- Δημιουργήστε ένα ευχάριστο περιβάλλον για τα γεύματά σας. Αποφύγετε το φαγητό στα όρθια, στρώστε όμορφα το τραπέζι σας και επιλέξτε ψυχρά χρώματα για τα σερβίτσια σας, καθώς φαίνεται πως τα χρώματα αυτά συμβάλλουν στη μείωση της τάσης για κατανάλωση φαγητού
- Κάθε φορά που μπαίνετε στον πειρασμό να αγοράσετε κάτι ιδιαίτερα θερμιδογόνο, βάλτε τα χρήματα που θα ξοδεύατε στην άκρη και στο τέλος του μήνα εκμεταλλευτείτε τα για μια ευχάριστη έξοδο
- Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας. Φαίνεται πως 30 λεπτά αερόβιας άσκησης, τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα, συμβάλλουν στην ενεργοποίηση του μεταβολισμού, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν τα επίπεδα του στρες
- Εξασκηθείτε στη διαφραγματική αναπνοή και σε άλλες ασκήσεις χαλάρωσης. Προσπαθήστε να ξεκινάτε και να ολοκληρώνετε την ημέρα σας με αυτές
- Αποφύγετε καταπιεστικές και στερητικές δίαιτες. Μη διστάσετε να προσφέρετε στον εαυτό σας ένα ιδιαίτερο έδεσμα μέσα στη διάρκεια της εβδομάδας. Μην αφήσετε κάποια τροφή να σας γίνει έμμονη ιδέα
- Ξεκινήστε ευχάριστες δραστηριότητες και ανανεώστε το κοινωνικό σας δίκτυο, προκειμένου η μέρα σας να είναι γεμάτη και η σκέψη σας να μην είναι συνεχώς στραμμένη στο φαγητό
- Εντοπίστε πότε νιώθετε μεγαλύτερη επιθυμία για κατανάλωση γλυκών ή αλμυρών τροφίμων και δοκιμάστε να είστε απασχολημένοι με κάποια άλλη δραστηριότητα εκείνη τη στιγμή
- Τοποθετήστε στο ψυγείο ή στην κουζίνα σημειώματα με ενθαρρυντικά και αισιόδοξα μηνύματα: “Είναι δύσκολο, αλλά θα τα καταφέρω”, “Έχω τον έλεγχο του εαυτού και του σώματός μου”, “Είμαι όμορφος / -η”, “Αξίζω πολλά:”
Επομένως, καλό θα ήταν οι όποιες προσπάθειες για απώλεια βάρους να γίνονται συνδυαστικά με την εφαρμογή ενός κατάλληλου προγράμματος γυμναστικής, τεχνικών διαχείρισης του στρες και την ύπαρξη αντίστοιχης ψυχολογικής υποστήριξης! Σε κάθε περίπτωση μην ξεχνάς: “Αγάπα το σώμα σου, γιατί είναι η εικόνα της ψυχής σου…”
