Anhedonia: η ασθένεια που μας κάνει να μην απολαμβάνουμε τίποτα από όσα κάνουμε ή έχουμε
Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να χαρείς και να απολαύσεις τίποτα στη ζωή σου, υπάρχει επιστημονική εξήγηση γι’ αυτό που σου συμβαίνει και ορίζεται ως Anhedonia
Σενάριο 1: Βρήκες τη δουλειά των ονείρων σου, γνώρισες τον έρωτα της ζωής σου, ήρθες πιο κοντά σε κάθε σου όνειρο. Σενάριο 2 και πιο απλό: Παρήγγειλες το αγαπημένο σου φαγητό, πήγες εκείνη την εκδρομή που ονειρευόσουν καιρό, συνάντησες επιτέλους τους φίλους σου για έναν φυσιολογικό καφέ… Τώρα, μπορείς να επιλέξεις ποιο από τα δύο σενάρια σου φαίνεται πιο οικείο και κυρίως ποιο δεν σου δίνει πλέον την ίδια χαρά με πριν.
Αν έχεις πολύ καιρό να απολαύσεις ακόμη και τα πιο απλά που συμβαίνουν στην καθημερινότητά σου, υπάρχει επιστημονικός όρος γι’ αυτό που σου συμβαίνει. Λέγεται Anhedonia και στην ουσία δεν σε αφήνει να χαρείς με τη χαρά σου. Αυτή η αίσθηση ανικανότητας να νιώσεις την ψυχική ανάταση που θα ένιωθες σε άλλη περίπτωση, συνδέεται με την έλλειψη κινήτρου. Για την ακρίβεια, ένα άτομο με Anhedonia νιώθει ότι δεν έχει νόημα να προσπαθήσει για τίποτα από τη στιγμή που δεν απολαμβάνει πια τίποτα.
Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο, Sigal Levy, «ακόμη κι αν κάποιος δεν έχει διαγνωστεί με κλινική κατάθλιψη, μπορεί να έχει περιστασιακή κατάθλιψη ή anhedonia». Όπως προσθέτει η ψυχολόγος, Miranda Nadeau: «Είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι βιώνουν, έστω μία φορά στη ζωή τους».
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν πάσχουμε από Anhedonia
Είναι γνωστό ότι στον ανθρώπινο εγκέφαλο συνεργάζονται διάφορες περιοχές για να σχηματίσουν το σύστημα ανταμοιβής. «Αν για παράδειγμα, κάποιος έχει τη δυνατότητα να κερδίσει χρήματα μέσα από ένα συγκεκριμένο task, τότε αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω της ντοπαμίνης», αναφέρει η ψυχίατρος Jennifer Felger.
Η ντοπαμίνη βοηθάει να αποφασίσουμε στο τι μας φέρνει ικανοποίηση ή πότε κάτι είναι απειλητικό για εμάς. Η Felger εξηγεί ότι όταν ένα άτομο πάσχει από anhedonia, αυτές οι περιοχές στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου δεν συνεργάζονται καλά μεταξύ τους με αποτέλεσμα η ντοπαμίνη να παρατηρείται σε επίπεδα χωρίς καμία ισορροπία.
Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτό που σου συμβαίνει
Πριν από οτιδήποτε άλλο είναι σημαντικό να κάνεις αλλαγές στον τρόπο ζωής σου ώστε να επέλθει ισορροπία στην απελευθερώση της ντοπαμίνης. Μπορεί να υπάρχει γενετική προδιάθεση γι΄αυτό, όπως καταλήγουν οι επιστήμονες αλλά «πολλά πράγματα που βοηθούν στην ισορροπία της ντοπαμίνης, επιδέχονται αλλαγή, όπως ένας καλός ύπνος, η αποτελεσματική άσκηση, η μείωση των επιπέδων του ψυχοκοινωνικού στρες, η κατανάλωση υγιεινών γευμάτων».
Αν έχεις αποκοπεί από ανθρώπους και έχεις να τους δει καιρό, καλό είναι να ανακτήσεις τις σχέσεις σου καθώς σύμφωνα με τους ειδικούς, «τα άτομα συνήθως βιώνουν anhedonia και άλλα συμπτώματα κατάθλιψης, όταν νιώθουν ότι οι κοινωνικές τους σχέσεις έχουν μειωθεί».
Περιόρισε τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών, κυρίως τη νύχτα και άρχισε να δείχνεις την απαραίτητη αγάπη και αυτοφροντίδα. Είναι σημαντικό επίσης να κρατήσεις σημειώσεις με όλες τις αρνητικές σου σκέψεις, δημιουργώντας τρεις κατηγορίες. Οι ειδικοί καταλήγουν ότι ένα άτομο με anhedonia, αναπτύσσει αρνητική εικόνα για τον εαυτό του, και στη συνέχεια για τον κόσμο και συνεπώς και για το μέλλον, (χ πως δεν πρόκειται να βελτιωθεί κάτι στον τρόπο που αισθάνεται).
Σε αυτό το στάδιο, αν σημειώνεις για παράδειγμα τι συναισθήματα σου προκάλεσε μια κατάσταση και τις συνειρμικές σκέψεις που σου ήρθαν στο μυαλό, τότε θα βοηθηθείς σημαντικά. Επόμενο βήμα είναι να προσπαθήσεις να αντικαταστήσεις τις αρνητικές σκέψεις με ουδέτερες και να καταγράφεις ό,τι σε έκανε να νιώθεις ευγνώμων κάθε μέρα.
Προσπάθησε επίσης να κάνεις πράγματα που απολάμβανες στο παρελθόν αλλά μην προσπαθείς να νιώσεις την ίδια ικανοποίηση. Δώσε χώρο και χρόνο σε αυτό που σου συμβαίνει μέσα από την αποδοχή και αν νιώσεις πως είναι απαραίτητο, απευθύνσου σε έναν ειδικό.
