Έκλειψη ηλίου: Όταν η μέρα θα γίνει νύχτα…

Και ξαφνικά, για 2 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα θα γίνει σούρουπο. Ο ήλιος θα καλυφτεί τελείως και θα μείνει μόνο το στέμμα του, μερικές φωτεινές ηλιαχτίδες γύρω από τον δίσκο του. Τότε στον ουρανό θα φανούν φωτεινά αστέρια…
Έτσι περιγράφει στο CNN Greece το φαινόμενο της ολικής έκλειψης ηλίου ο αστροφυσικός του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Αναστάσιος Δαπέργολας. Ο καθηγητής μιλάει για ένα φαινόμενο που προκαλεί δέος. Για μια μοναδική ευκαιρία που σπανίως έχει την ευκαιρία κάποιος να ζήσει.
Κι όμως, εκλείψεις ηλίου γίνονται συχνά, κάθε χρόνο. Άλλοτε λιγότερες και άλλοτε περισσότερες. Ίσως μάλιστα και να φτάσουν τις 4 μέσα σε έναν χρόνο!
Τι είναι όμως αυτό που κάνει το φαινόμενο τόσο μοναδικό. Η απάντηση είναι πως αν και εκλείψεις γίνονται συχνά… δεν γίνονται συχνά στο ίδιο μέρος του πλανήτη και αυτό κάνει τους Αμερικανούς τυχερούς που θα βιώσουν σήμερα, 21 Αυγούστου, αυτή τη μοναδική εμπειρία.

Τι θα δουν οι Αμερικανοί
Οι Αμερικανοί θα δουν προοδευτικά να καλύπτεται ο δίσκος του ήλιου από ένα σκοτεινό δίσκο που θα είναι ο δίσκος της σελήνης. Το πόσο θα κρατήσει εξαρτάται από το πού βρίσκεται ο καθένας. Το φαινόμενο θα αρχίσει στις 19:49 και θα λήξει στις 23:02 ώρα Ελλάδος. Σε μία ζώνη των Ηνωμένων Πολιτειών όμως, η έκλειψη θα είναι ολική.

Λόγω της γεωμετρίας Σελήνης, Ήλιου, και Γης το διάστημα της ολικής έκλειψης θα είναι διαφορετικό, η μέγιστη διάρκεια κάλυψης θα είναι 2 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα.
Το φαινόμενο τη έκλειψης
Εκλείψεις ηλίου συμβαίνουν όταν έχουμε νέα σελήνη. Τότε, ο δίσκος της σελήνης παρεμβάλλεται μεταξύ της γης και του ήλιου. Όταν αυτά τα τρία σώματα βρίσκονται ευθυγραμμισμένα, τότε έχουμε έκλειψη ηλίου, δηλαδή ένα τμήμα από το φως του ήλιου δεν μπορεί να περάσει από τον δίσκο της σελήνης και έτσι δημιουργείται μια σκιά η οποία πέφτει πάνω στη γη…
Σκιά, βέβαια, όπως λέει ο κ. Δαπέργολας, υπάρχει πάντα αλλά δεν συναντά πάντα τη γη. Όταν η σκιά αυτή συναντά τη γη, δηλαδή κατά τη νέα σελήνη, τότε έχουμε έκλειψη ηλίου.

Ολική, μερική και δακτυλιοειδής έκλειψη ηλίου
Το αν η έκλειψη θα είναι ολική ή μερική εξαρτάται από το κατά πόσο τα τρία σώματα δηλαδή ο ήλιος, η σελήνη και η γη θα είναι ευθυγραμμισμένα. Αν είναι σχεδόν ευθυγραμμισμένα έχουμε μερική έκλειψη ηλίου, δηλαδή μόνο ένα τμήμα του ήλιου καλύπτεται από τον δίσκο της σελήνης.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Αναστάσιος Δαπέργολας, η σελήνη περιστρέφεται γύρω από τη γη, είναι ο δορυφόρος της, άλλοτε είναι πιο κοντά, άλλοτε είναι πιο μακριά, όταν είναι πιο κοντά στη γη, ο δίσκος της σελήνης φαίνεται μεγαλύτερος, για παράδειγμα, στην πανσέληνο.

Όταν η σελήνη είναι πιο μακριά από τη γη, ο δίσκος της σελήνης φαίνεται μικρότερος. Όταν η σελήνη είναι μακριά, δεν μπορεί να γίνει ολική έκλειψη ηλίου γιατί ο δίσκος της σελήνης είναι μικρότερος από τον δίσκο του ήλιου και έτσι δημιουργείται ένα δαχτυλίδι γύρω από τη σελήνη και έχουμε την δακτυλιοειδή έκλειψη ηλίου.

Η τελευταία και η επόμενη ολική έκλειψη ηλίου στην Ελλάδα
Η τελευταία ολική έκλειψη ηλίου που ήταν ορατή στην Ελλάδα έγινε στις 29 Μαρτίου του 2006 και ήταν ορατή από το Καστελόριζο.
Βέβαια η επόμενη ολική έκλειψη ηλίου αργεί στη χώρα μας…. Και θα γίνει στις 21 Απριλίου του 2088. Αυτός λοιπόν είναι και ο λόγος που η ολική έκλειψη ηλίου γίνεται είδηση.

Στην Ελλάδα στις 29 Απριλίου του 1976 είχαμε την τελευταία δακτυλιοειδή έκλειψη ηλίου, ορατή από την Σαντορίνη.
Η επόμενη μερική έκλειψη θα γίνει στις 21 Ιουνίου του 2020, τότε θα καλυφθεί το 10% του ήλιου. Όσο για την επόμενη δακτυλιοειδή έκλειψη στην Ελλάδα θα γίνει την 1η Ιουνίου του 2030.

Με μια έκλειψη γεννήθηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο
Η ημέρα της θεμελίωσης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, όπως λέει ο κ. Δαπέργολας, ήταν η 26η Ιουνίου του 1842. Δεν ήταν μια τυχαία ημέρα αλλά ημέρα έκλειψης ηλίου! Τότε όλοι οι επίσημοι καλεσμένοι παρακολούθησαν την έκλειψη στις 8 το πρωί, που ήταν το μέγιστο της έκλειψης, από τον λόφο των Νυμφών όπου βρίσκεται το αστεροσκοπείο.