Ιταλία: Ηχηρό «όχι» και αντίο στον Ρέντσι – Τι σημαίνει για την Ευρώπη το αποτέλεσμα;

Με την καταμέτρηση των ψήφων να ολοκληρώνεται στις 07:26 τοπική ώρα Ιταλίας και το αποτέλεσμα να δίνει μια συντριπτική νίκη υπέρ του «Οχι», η Ιταλία εισέρχεται πλέον στη δίνη μιας πολιτικής κρίσης.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι «Οχι» 59,11%, «Ναι» 40,89%, με τη συμμετοχή να φτάνει στο 65,47% και τον Ματέο Ρέντσι να έχει ηττηθεί κατά κράτος. Ο ίδιος στο διάγγελμα που έκανε τα ξημερώματα ανακοίνωσε την απόφασή του να παραιτηθεί μετά το ηχηρό «Οχι» των Ιταλών για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Το τελικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ιταλία

Τα τρία σενάρια για την επόμενη ημέρα στην Ιταλία
Πλέον, τα σενάρια που εμφανίζονται σχετικά με την επόμενη μέρα στην Ιταλία είναι τα εξής, σύμφωνα με τoν Guardian:

1. Παραμονή Ρέντσι 
Θεωρητικά, ο Ρέντσι θα μπορούσε να κερδίσει μια ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, είτε με την υπάρχουσα πλειοψηφία, είτε με μια νέα που θα περιλαμβάνει την κεντροδεξιά Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ωστόσο, κατά τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Ρέντσι απέκλεισε αυτήν την πιθανότητα. Το μεγάλο ποσοστό της ήττας απομακρύνει ιδιαιτέρως αυτό το σενάριο.

2. Κυβέρνηση τεχνοκρατών
Είναι το πιο πιθανό σενάριο. Ο πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα έχει τη δυνατότητα να διορίσει έναν επικεφαλής της κυβέρνησης με την υποστήριξη της υπάρχουσας πλειοψηφίας ή μιας νέας διευρυμένης πλειοψηφίας. Ηδη μια σειρά από ονόματα έχουν πέσει στο τραπέζι, μεταξύ των οποίων ο νυν υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Πάντοαν και ο ηγέτης της Γερουσίας Πιέτρο Γκράσο. Η μεταβατική αυτή κυβέρνηση θα έχει ως κύρια αρμοδιότητα να περάσει τον προϋπολογισμό του 2017 από τη Βουλή και να τροποποιήσει τον εκλογικό νόμο πριν από τις επόμενες εκλογές.

3. Αμεση διάλυση της Βουλής
Είναι εξαιρετικά απίθανο. Πρόσφατη εκλογική μεταρρύθμιση είχε σχεδιαστεί για να εξασφαλίσει ακριβώς αυτό, την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Παρόλο που το κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο ζητά εκλογές «μέσα σε μια εβδομάδα», με την ελπίδα ότι ο εκλογικός νόμος θα αναδιαμορφωθεί, τα περισσότερα από άλλα πολιτικά κόμματα, που έχουν μια πλειοψηφία στη Βουλή, διαφωνούν, ακριβώς για να αποφύγουν μια νίκη του λαϊκιστικού κόμματος. Αντίθετα, τάσσονται υπέρ της μεταρρύθμισης του εκλογικού νόμου.

Οι υποψήφιοι αντικαταστάτες του Ματέο Ρέντσι 
Τα τυπικά απομένουν πλέον για την αποχώρηση του Ματέο Ρέντσι από τον πρωθυπουργικό θώκο της Ιταλίας και πλέον έχει ξεκινήσει η αναζήτηση για τον αντικαταστάτη του. Ενα από τα επικρατέστερα ονόματα είναι αυτό του νυν υπουργού Οικονομίας Πιερ Κάρλο Παντοάν, καθώς και του υπουργού Πολιτισμού Ντάριο Φραντσεσκίνι, αλλά και του προέδρου της Γερουσίας Πιέτρο Γκράσο. Ωστόσο, το όνομα του αντικαταστάτη του Ρέντσι θα ανακοινωθεί από τον πρόεδρο της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα μετά την επίσημη παραίτηση του Ιταλού πρωθυπουργού, η οποία αναμένεται σήμερα το απόγευμα.

Το «Οχι» μπορεί να μην αποφέρει τα αναμενόμενα στο Κίνημα 5 Αστέρων και στη Λέγκα του Βορρά
Το σχόλιο που ανήρτησε στο Τwitter ο ηγέτης της ακροδεξιάς ξενοφοβικής Λέγκας του Βορρά προκάλεσε ρίγη ανατριχίλας στη ραχοκοκαλιά των κομμάτων του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου. Ενόψει της ηχηρής ήττας του κεντροαριστερού πρωθυπουργού Ρέντσι, ο Ματέο Σαλβίνι έγραψε: «Ζήτω ο Τραμπ, ζήτω ο Πούτιν, ζήτω η Λεπέν και ζήτω η Λέγκα!». Λίγο αργότερα ακολούθησε συγχαρητήριο μήνυμα από την επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν, που υποστήριξε ότι οι Ιταλοί ψηφοφόροι «απέρριψαν την Ε.Ε. και τον Ρέντσι».

Από τη μεγάλη προσέλευση στης κάλπες -περίπου το 68% όσων είχαν δικαίωμα ψήφου άσκησαν χθες το εκλογικό τους δικαίωμα- είναι σαφές ότι οι Ιταλοί θέλησαν να στείλουν ένα μήνυμα στο πολιτικό κατεστημένο στη Ρώμη. Αλλά η αποκωδικοποίηση αυτού του μηνύματος δεν είναι και τόσο εύκολη, παρά τις κραυγές θριάμβου της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς.

Η Ιταλία αντιμετωπίζει μια σειρά μεγάλων ζητημάτων που δεν τέθηκαν -από τεχνικής άποψης- στην κάλπη: η προσφυγική κρίση, στην οποία η χώρα νιώθει εγκαταλελειμμένη απ’ την Ευρώπη, μια παρατεταμένη τραπεζική κρίση, υψηλή ανεργία και ένα δημόσιο χρέος που αγγίζει το 132% έναντι του ΑΕΠ. Και λύση δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.

Γεγονός είναι ότι η ήττα του Ρέντσι ήταν σχεδόν ένα διαφυγόν συμπέρασμα δεδομένης της σφοδρής αντιπολίτευσης που αντιμετώπισε όχι μόνον από τον Σαλβίνι και τον επικεφαλής του Κινήματος 5 Αστέρων, Μπέπε Γκρίλο, αλλά ακόμη και από στελέχη του ίδιου του κόμματός του και αριστερούς ψηφοφόρους, που αγνόησαν τις εκκλήσεις του πρωθυπουργού για μια σειρά λόγων.

Στο ιστολόγιό του ο Γκρίλο χαρακτήρισε την έκβαση του χθεσινού δημοψηφίσματος «νίκη της δημοκρατίας». «Η προπαγάνδα του καθεστώτος κι όλα τα ψέματά του είναι οι πρώτοι ηττημένοι αυτού του δημοψηφίσματος», είπε. Ηταν ένα αιχμηρό σχόλιο μετά τα δημοσιεύματα σε ΜΜΕ, όπως η La Stampa, οι Times της Νέας Υόρκης και το Buzzfeed, που υποστήριζαν ότι το Κίνημα 5 Αστέρων κρυβόταν πίσω από μια εντατική εκστρατεία παραπληροφόρησης και ότι στελέχη της κυβέρνησης Ρέντσι είχαν εκφράσει ανησυχίες για πιθανή ρωσική ανάμειξη στην ιταλική πολιτική σκηνή.

Το Κίνημα 5 Αστέρων διέψευσε κατηγορηματικά ότι συνδέεται με προπαγάνδα διάδοσης «ψευδών ειδήσεων». Ο Γκρίλο, ωστόσο, όπως και η Λέγκα του Βορρά, είπε ότι θα ζητήσει πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, κάτι που σημαίνει ότι και τα δύο αυτά στρατόπεδα θεωρούν ότι η ευρεία νίκη του «Οχι» θα μεταφραστεί σε δικές τους νίκες στις βουλευτικές εκλογές.

Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο ότι θα συμβεί. Οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που πρότεινε ο Ρέντσι είχαν περάσει από τη Βουλή στις αρχές του 2015, όταν ο απερχόμενος Ιταλός πρωθυπουργός απολάμβανε υψηλότερης δημοτικότητας, αλλά δεν εξασφάλισαν αρκετή υποστήριξη, ώστε να του επιτρέψουν να ξεπεράσει το εμπόδιο ενός δημοψηφίσματος. Με τις μεταρρυθμίσεις αυτές θα επέρχονταν δραστικές αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας, που ψήφισαν το 1948, στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ιταλοί βουλευτές, οι οποίοι δεν ήθελαν να δουν τη χώρα τους να ξαναπέφτει σε φασιστικά χέρια.

Και μπορεί ο Σαλβίνι και στελέχη του Κινήματος 5 Αστέρων να χαιρέτησαν το χθεσινό αποτέλεσμα ως νίκη των σχεδίων τους, αλλά τα δύο αυτά στρατόπεδα δεν είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα -αν και αντιτίθενται σφόδρα στο ευρώ και την Ε.Ε. γενικώς- και είναι σαφές ότι πολλοί Ιταλοί που ψήφισαν «Οχι» δεν θα στηρίξουν απαραίτητα ένα από τα κόμματα αυτά. Στην πραγματικότητα, αρκετοί από τους ψηφοφόρους αδιαφόρησαν μεν για το μέλλον του Ρέντσι, πίστεψαν όμως ότι η άνοδος του λαϊκισμού καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνες τις προτεινόμενες αλλαγές του συντάγματος.

Και πέραν αυτών, αναλυτές συμφωνούν ότι η αδιαμφισβήτητη ώθηση που έλαβαν χθες το Kίνημα 5 Αστέρων και η Λέγκα του Βορρά μπορεί να σφυρηλατήσει μια ισχυρή ιστορική συμμαχία μεταξύ των δύο παραδοσιακών κομμάτων της Ιταλίας (του Δημοκρατικού Κόμματος του Ρέντσι και της Forza Italia του Μπερλουσκόνι), ώστε να εμποδίσουν τις αντισυστημικές παρατάξεις να αποκομίσουν ακόμη περισσότερα κέρδη.

Τα πρωτοσέλιδα του ιταλικού Τύπου: «Αντίο όμορφε»
Η συντριπτική ήττα του «Οχι» στο ιταλικό δημοψήφισμα και η παραίτηση του Ματέο Ρέντσι μονοπωλούν τον ιταλικό Τύπο.

Χαρακτηριστικό είναι το πρωτοσέλιδο της «Ιl manifesto» στο οποίο φαίνεται ο Ιταλός πρωθυπουργός να αποχωρεί με τον τίτλο να γράφει «Bello Ciao» («Αντίο όμορφε»).

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι υπόλοιπες εφημερίδες, με τον Ματέο Ρέντσι αλλού να απεικονίζεται συγκινημένος και αλλού να πιάνει το κεφάλι του μην μπορώντας να πιστέψει τι έγινε.

La Republica: Θρίαμβος του Οχι, ο Ρέντσι αποχωρεί

ALTO ADIGE: Το δημοψήφισμα κυρίευσε τον Ρέντσι

IL TEMPO: Ω, Οχι

TRENTINO: Το δημοψήφισμα κυρίευσε τον Ρέντσι