Κοιμητήρια – μνημεία της Ευρώπης

Κοιμητήρια – μνημεία της Ευρώπης
Ενα νέο είδος τουρισμού αναπτύσσεται δυναμικά στην Ευρώπη. Ο τουρισμός των κοιμητηρίων. Μάρτυρες της τοπικής ιστορίας και φορείς πολιτιστικής κληρονομιάς, πάρκα με καλλιτεχνικά αριστουργήματα και τόποι ανάπαυσης θρυλικών προσωπικοτήτων, τα κοιμητήρια της Γηραιάς Ηπείρου προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Μαζικά συρρέουν οι «προσκυνητές» στον τάφο του Τζιμ Μόρισον στο διάσημο κοιμητήριο Pere-Lachaise του Παρισιού, ενώ οι θεατρόφιλοι αποτίουν φόρο τιμής στον Μπρεχτ επισκεπτόμενοι την τελευταία κατοικία του στο Βερολίνο.
Οι λάτρεις της κλασικής μουσικής προτιμούν το κοιμητήριο Zentralfriedhof της Βιέννης, ενώ κάποιοι επιλέγουν νεκροταφεία που κρατούν ζωντανές μνήμες της ανθρωπότητας. Περπατούν το Μονοπάτι της Μνήμης στο κοιμητήριο Zale της Λιουμπλιάνα, σε ανάμνηση του αγκαθωτού συρμπατοπλέγματος που περιέβαλε την πόλη μεταξύ των ετών 1942-1945.
Κάθε ψαγμένος ταξιδιώτης θα πραγματοποιήσει κάποια στιγμή μια στάση σε ένα ιστορικό κοιμητήριο.
Η τάση είναι τόσο ισχυρή, ώστε το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει θεσμοθετήσει τον Δρόμο των Κοιμητηρίων ως πολιτιστική διαδρομή πλάι στον Δρόμο του Κρασιού ή της Ελιάς… Μια διαδρομή που περιλαμβάνει 52 κοιμητήρια σε 15 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η οποία συμμετέχει στο πρόγραμμα με το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Πρόκειται, άλλωστε, για μια βιομηχανία με μεγάλο τζίρο. Είναι χαρακτηριστικό το πρόσφατο -αλλά όχι σπάνιο- παράδειγμα της διαμάχης που έχει ξεσπάσει μεταξύ της Γαλλίας και της Ισπανίας για τα οστά του Σεβιλλιάνου ποιητή Αντόνιο Ματσάδο, ο οποίος κατά την περίοδο του Φρανκισμού είχε διαφύγει στη Γαλλία, όπου και ετάφη όταν πέθανε. Τα τελευταία χρόνια στις δύο χώρες έχει αναπτυχθεί πλούσια συζήτηση -ενίοτε σε υψηλούς τόνους- σχετικά με το πού θα πρέπει να βρίσκονται τα οστά του ποιητή, για τα οποία παρεμπιπτόντως σχηματίζονται ουρές θαυμαστών κατά τη διάρκεια του έτους…
Αρκετά από τα κοιμητήρια προγραμματίζουν οργανωμένες ξεναγήσεις στους χώρους τους. Πλήρη ενημέρωση σχετικά με τις εκδηλώσεις αλλά και πληροφορίες για τα 52 ιστορικά κοιμητήρια παρέχει η επίσημη ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Δρόμου των Κοιμητηρίων http://cemeteries-route.eu/map.aspx, στην οποία περιλαμβάνονται λίγα λόγια και για τους επιφανείς ανθρώπους που ετάφησαν σε αυτά. Ανάμεσά τους διαβάζει κανείς την ιστορία του Ελληνα Γεωργίου Αβέρωφ αλλά και του Ιρλανδού Francis Browne, του ανθρώπου που τράβηξε 42.000 φωτογραφίες, μεταξύ των οποίων τις τελευταίες εικόνες του Τιτανικού.
Ενα από τα παλιότερα κοιμητήρια της λίστας είναι το Assistens Kirkegard, που κατασκευάστηκε το 1711 στην Κοπεγχάγη για να αντιμετωπίσει τις αυξημένες ανάγκες που προέκυψαν όταν το ένα τρίτο του πληθυσμού της πόλης πέθανε εξαιτίας επιδημίας, ενώ ιδιαίτερα πρωτότυπο είναι το μοναδικού τοπίου Skogskyr-kogarden στη Στοκχόλμη.
Γεμάτα αγάλματα, πολιτικούς, επαναστάτες, καλλιτέχνες, λόγιους, επιστήμονες, ανθρώπους που καθόρισαν με τη ζωή και τη σκέψη τους την ιστορία της ανθρωπότητας, τα νεκροταφεία αυτά, άλλα ρομαντικού, άλλα γοτθικού, άλλα κλασικού αρχιτεκτονικού ρυθμού, αποτελούν πόλο έλξης. Πρόκειται για ένα ρεύμα που δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Σημαντική θέση στον τουρισμό των κοιμητηρίων κατέχει, επίσης, η Αργεντινή, με το μνήμα της Εβίτα Περόν στο Μπουένος Αϊρες αλλά και το Κάιρο όπου τα αρχαία νεκροταφεία των Μαμελούκων στεγάζουν χιλιάδες φτωχούς που δεν έχουν άλλο μέρος για να ζήσουν και αποτελούν σύγχρονα τουριστικά αξιοθέατα…