Μια ιστορία των παπικών εκλογών» εξηγεί ότι μέχρι το 1800 το γεγονός ότι ο νέος Πάπας είχε εκλεγεί γνωστοποιούνταν όταν άρχιζαν να ξεκλειδώνουν οι πόρτες και τα παράθυρα της αίθουσας συσκέψεων. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις άναβαν τα κανόνια στο Castel Sant ‘Angelo. ”
Τον 19ο αιώνα, όμως προσθέτει ο Μπαουμγκαρτνερ ο καπνός σήμαινε ότι δεν εξελέγη Πάπας, αφού ο καπνός έβγαινε από τα ψηφοδέλτια που έκαιγα τελικά οι καρδινάλιοι. Έτσι όταν δεν έβλεπαν καπνό οι πιστοί ήξεραν ότι έχει εκλεγεί νέος Πάπας.
«Η πρώτη αναφορά για τις διαφορετικές σημασίες του λευκού και του μαύρου καπνού εμφανίστηκε στο Κονκλάβιο του 1903. «Ο κύριος λόγος που αποφασίστηκε να χρησιμοποιείται μαύρος και άσπρος καπνός ήταν επειδή μπερδευόταν ο λαός με το αν τελικά εξελέγη ο νέος Πάπας ή όχι.» εξηγεί ο Μπαουμγκαρτνερ
Ο ιερέας και αρχειοφύλακας Νικόλαος Σκόφιλντ, δήλωσε ότι σε περίπτωση ασαφούς ψηφοφορίας, έριχναν υγρό άχυρο στη φωτιά για να κάνει το μαύρο καπνό. Όμως, η αβεβαιότητα γύρω από τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας οδήγησε το 1958 στην εισαγωγή χημικών ουσιών για να κάνουν το χρώμα του καπνού πιο εμφανές.
Παρ ‘όλα αυτά, ο αναλυτής του CNN στο Βατικανό, Τζον Αλεν, δήλωσε ο καπνός από τη φωτιά αρχικά είναι συνήθως γκρι, ωστόσο επειδή στο κονκλάβιο του 1978 που είχε ως αποτέλεσμα την εκλογή του Πάπα Ιωάννη Παύλου ΙΙ, υπήρξαν λανθασμένοι συνειρμοί και παρερμηνείες, πλέον χτυπούν και οι καμπάνες του Αγίου Πέτρου για να δηλώσουν την επιτυχημένη εκλογή του νέου Πάπα. Μαύρος καπνός βγαίνει από την Capella Sistina, δείγμα ότι οι καρδινάλιοι απέτυχαν να εκλέξουν νέο Πάπα στην ψηφοφορία του Κονκλάβιου.
Οι καθολικοί σε όλο τον κόσμο έχουν στραμμένα τα βλέμματά τους αυτές τις ημέρες στις διαδικασίες εκλογής του νέου Πάπα. Αρκετοί από εμάς τους υπόλοιπους, όμως, ως παρατηρητές, ίσως και να δίνουμε περισσότερη σημασία σε κάτι πιο ορατό και συναρπαστικό, τον καπνό που βγαίνει από την καμινάδα του Κονκλάβιου και είναι λευκός ή μαύρος ανάλογα με το αν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι θετικό ή όχι, όσον αφορά την εκλογή νέου προκαθήμενου για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Πώς δημιουργείται, όμως, αυτός ο καπνός; Και πώς το χρώμα που βγαίνει από την καμινάδα γίνεται λευκό ή μαύρο, αντίστοιχα;
“Ο καπνός, συνήθως, δημιουργείται από αντικείμενα τα οποία δεν καίγονται εντελώς, παράγοντας μικροσκοπικά σωματίδια που αιωρούνται στον αέρα. Το χρώμα του καπνού εξαρτάται από το τι είναι κατασκευασμένα αυτά τα σωματίδια” αναφέρει ο ερευνητής Robert Krampf στο CBS News. “Ο μαύρος καπνός αποτελείται από μικροσκοπικά σωματίδια άνθρακα, ενώ ο λευκός είναι πιο πολύπλοκος και αποτελείται από ατμούς από καύσιμα, υδρατμούς και στάχτη από ορυκτή προέλευση”.
Αρχικά, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έκαιγε υγρό άχυρο μαζί με το χαρτί από τα ψηφοδέλτια, ώστε να δώσει στον καπνό το σκούρο χρώμα του. “Το άχυρο που χρησιμοποιούνταν ήταν υγρό για να μην μπορεί να καεί εντελώς. Η ατελής καύση παράγει τα σωματίδια του άνθρακα που απαιτούνται για τον σκουρόχρωμο καπνό” αναφέρει ο Krampf. Δυστυχώς το υγρό άχυρο δίνει γκρι καπνό και όχι μαύρο, με αποτέλεσμα να υπάρξει αρκετές φορές στο παρελθόν σύγχυση. Για το λόγο αυτό, τα τελευταία χρόνια από το Βατικανό χρησιμοποιούν χημικά στοιχεία για να δώσουν στον καπνό το κατάλληλο χρώμα. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το ποιες ακριβώς χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται, κάποιοι, πάντως, σημειώνουν ότι ίσως πρόκειται για χλωρικό κάλιο, ένα υλικό που αναφλέγεται εύκολα. Αυτό χρησιμοποιείται ενδεχομένως για την παραγωγή του λευκού καπνού – αλλά και του μαύρου με την προσθήκη όμως στη δεύτερη περίπτωση χρωστικών ουσιών.
Για την παραγωγή του καπνού χρησιμοποιείται μία ειδική σόμπα, ξεχωριστή από αυτήν στην οποία καίγονται τα ψηφοδέλτια – και οι δύο μαζί όμως καταλήγουν στο κεντρικό σύστημα από το οποίο απελευθερώνεται ο λευκός ή μαύρος καπνός που φανερώνει το αποτέλεσμα.
Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα σημάνουν και οι καμπάνες της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, σήμα ότι έχει εκλεγεί ο νέος Ποντίφικας.
