Θέλετε να του μάθετε πως η ηρωίδα της ταινίας έχει καλά και κακά εσωτερικά στοιχεία ή πως η μάγισσα που δηλητηριάζει τη Χιονάτη διέπεται μόνο από κακά γνωρίσματα. Εάν δεν γνωρίζετε πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να δεχθεί ο εγκέφαλος του παιδιού σας αυτές τις πληροφορίες, να ξέρετε πως σχετικές μελέτες εξηγούν πως ερχόμαστε στον κόσμο, έχοντας έμφυτες κάποιες θεμελιώδεις ηθικές αξίες.

Πολλοί γονείς σκέφτονται πότε και με ποιον τρόπο πρέπει να αρχίσουν να εξηγούν στο παιδί τους έννοιες που περικλείονται μέσα στο σύνολο των ηθικών αξιών. Η παρακολούθηση ταινιών με κινούμενα σχέδια είναι αμφίβολο σήμερα, κατά πόσο συμβάλλει στην ομαλή ανάπτυξη μίας γενικής ηθικής κρίσης. Μελέτες ωστόσο, καθησυχάζουν καθώς εξηγούν πως τα μωρά αναπτύσσουν την ηθική τους αντίληψη από την ηλικία των έξι μηνών, ξεχωρίζοντας από μόνα τους, και χωρίς την κατεύθυνση των μεγάλων, τι είναι καλό και τι κακό.Δεν είναι λίγες οι φορές που ένας γονιός, χρησιμοποιώντας τη δύναμη των χεριών, προσπαθεί να εξηγήσει σε ένα νήπιο όρους, όπως η αδικία και η δικαιοσύνη, ή τι είναι οι καλές και οι κακές πράξεις. Απαιτείται πράγματι τόση προσπάθεια από το στενό οικογενειακό περιβάλλον ή μήπως τελικά η ζωή μας δεν ξεκινά ως άγραφο χαρτί; Όπως εξηγεί σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου Γέιλ, η ηθική δεν διαμορφώνεται από την επιρροή που ασκεί η οικογένεια ή το υπόλοιπο περιβάλλον πάνω στα παιδιά. Υπάρχει μέσα τους.

Εκείνο που είναι πράγματι εντυπωσιακό, και προέκυψε από την προσπάθεια αναζήτησης μιας επαρκούς απάντησης στο θέμα, είναι πως σε ένα από τα πειράματα της μελέτης που έγιναν σε νήπια, ηλικίας έξι μηνών έως ενός έτους, τα ίδια τα παιδιά μπορούσαν μόνα τους, χωρίς καμία καθοδήγηση να ξεχωρίζουν τι είναι καλό και τι κακό. Τα μωρά έπρεπε να παρακολουθήσουν μία ταινία με κινούμενα σχέδια, όπου πρωταγωνιστές ήταν κάποια απλά γεωμετρικά σχήματα. Μια κόκκινη μπάλα προσπαθούσε να ανέβει έναν λόφο, την ίδια στιγμή που ένα κίτρινο τετράγωνο την βοηθούσε, σπρώχνοντας τη από πίσω.

Σε αντίθεση με το τετράγωνο, ένα πράσινο τρίγωνο εμπόδιζε την μπάλα να ανέβει, υποχρεώνοντας τη να γυρίσει πίσω. Τα παιδιά παρακολούθησαν αρκετές φορές, το βίντεο και όταν κλήθηκαν να επιλέξουν κάποιο από τα σχήματα, σε ποσοστό 80% έδειξαν την προτίμησή τους στο “καλό” κίτρινο τετράγωνο που βοηθούσε την μπάλα και όχι στο “κακό” πράσινο τρίγωνο που την εμπόδιζε. Κατά τη διάρκεια ενός δεύτερου πειράματος, ένα παιχνίδι, που είχε τη μορφή σκύλου, προσπαθούσε να ανοίξει ένα κουτί. Ένα αρκουδάκι το βοηθά, ενώ ένα άλλο το εμποδίζει.

Μετά από πολλές φορές παρακολούθησης της ίδιας ταινίας, τα περισσότερα παιδιά φανέρωσαν την προτίμησή τους για το φιλικό αρκουδάκι που έδειξε πρόθυμο να βοηθήσει τον σκύλο. Σύμφωνα με έναν από τους ερευνητές, τον καθηγητή Πολ Μπλουμ, τέτοιου είδους πειράματα έρχονται σε αντίθεση με τις αντιλήψεις διάσημων ψυχαναλυτών, όπως με τον Σίγκμουντ Φρόυντ που θεωρούσε ότι όταν ο άνθρωπος γεννιέται είναι ένα “ανήθικο ζώο”, αλλά και με ψυχολόγους όπως ο Γουίλιαμς Τζέιμς που έλεγε πως η νοητική ζωή ενός νηπίου βρίσκεται σε “μεγάλη σύγχυση”.

Πολλοί επιστήμονες ωστόσο, εμφανίζονται αντίθετοι σε αυτό το συμπέρασμα, καθώς όπως επισημαίνουν, “Κανείς δεν μπορεί να διεισδύσει στο μυαλό ενός μωρού. Αν θέλουμε να καταλήξουμε σε γενικά συμπεράσματα, πρέπει να αρκεστούμε στο να παρατηρούμε ποια πράγματα του τραβούν την προσοχή”. Ανάμεσα στους επιστήμονες που δεν αποδέχτηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας, και η ψυχολόγος Νάντζα Ράισλαντ, η οποία ισχυρίστηκε ότι το γεγονός πως τα παιδιά προτιμούν το “καλό” που βοηθά τη μπάλα να πάει προς τα πάνω, ίσως να μην αποτελεί σημάδι κάποιας έμφυτης ηθικής στο μωρό υπέρ του καλού.

Ίσως, πρόκειται απλώς για το γεγονός ότι τα μωρά προτιμούν να παρακολουθούν πράγματα να πηγαίνουν προς τα πάνω αντί για κάτω. Σύμφωνα με τον μελετητή της έρευνας ωστόσο, “υπάρχει πια ένα αυξανόμενο σύνολο επιστημονικών στοιχείων που υποστηρίζουν την ιδέα πως υπάρχει εκ γενετής κάποια αίσθηση περί καλού και κακού”. Μιλώντας σε ένα παιδί, δεν χρειάζεται λόγος ανησυχίας για τη μεταφορά των σωστών μηνυμάτων που θα του καλλιεργήσουν τις ανάλογες ηθικές αξίες.

Τα πρότυπα είναι σωστό να προάγονται, όπως και οι αρχές, οι ηθικές κρίσεις όμως, υπάρχουν ήδη στο παιδί που ακούει ή βλέπει, ακόμη και αν οι μεγάλοι το αγνοούν. Ένα παιδί μπορεί εύκολα να αποκτήσει από πολύ μικρή ηλικία τους δικούς τους ήρωες, πλασματικούς και πραγματικούς, ακόμη και εάν δεν έχει δεχτεί καμία επιρροή. Αν η ηθική του ήταν tabula rasa, η αντίληψη του ήρωα δεν θα υπήρχε καν σαν έννοια στο μυαλό του.