Μία νέα μελέτη υπογραμμίζει ότι τα κάποια συναισθήματα επηρεάζουν την ατομική λήψη αποφάσεων. Συγκεκριμένα, τo αίσθημα της αηδίας μπορεί να αυξήσει τις ανήθικες συμπεριφορές και να οδηγήσει τους ανθρώπους στην εξαπάτηση και στα ψέμματα, ενώ η ηθική συμπεριφορά μπορεί να επιστρέψει, όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε καθαρό περιβάλλον.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τα Rice University, Pennsylvania State University και Arizona State University και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Organizational Behavior and Human Process. Σε αυτήν συμμετείχαν 600 άνθρωποι -γυναίκες και άνδρες- από την Αμερική.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν 3 πειράματα στα πλαίσια της μελέτης τους, προκαλώντας συναισθήματα αηδίας στους συμμετέχοντες. Στο πρώτο πείραμα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν προϊόντα όπως πάνες, σερβιέτες, προϊόντα ακράτειας. Στο δεύτερο, έγραψαν δοκίμια σχετικά με την πιο αηδιαστική εμπειρία που είχαν, και στο τρίτο παρακολούθησαν σε video μία αηδιαστική σκηνή από την ταινία Trainspotting.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πειραμάτων, οι συμμετέχοντες έδειξαν μεγάλη προθυμία να πουν ψέμματα και να εξαπατήσουν – για οικονομικό κυρίως κέρδος, όταν ένιωθαν αηδιασμένοι. Με βάση τα παραπάνω, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε ένα περιβάλλον όπου επικρατεί βρωμιά και ακαταστασία, τότε οι πιθανότητες για να προβεί σε ανήθικες πράξεις αυξάνονται.

Ο καθηγητής Vikas Mittal, εκ των συγγραφέων της έρευνας, δήλωσε, εξηγώντας τα ευρήματα της ομάδας του: “Η αηδία ως συναίσθημα έχει σχεδιαστεί ως μία κατάσταση προστασίας”. Και ο καθηγητής J. Huge Liedtke, πρόσθεσε:

“Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται αηδία, τείνουν να απομακρύνονται από μία κατάσταση. Το ένστικτο τους λέει να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Οι άνθρωποι επικεντρώνονται στον εγώ και είναι λιγότερο πιθανόν να σκεφτούν τους άλλους. Μικρές εξαπατήσεις αρχίζουν να εμφανίζονται. Αν είμαι αηδιασμένος και πιο επικεντρωμένος στον εαυτό μου και χρειαστεί να πω ένα ψέμα για να αποκτήσω πλεονέκτημα, θα το κάνω. Αυτός είναι ο υποκειμενικός σχεδιασμός”.

Οι ερευνητές παρατήρησαν, ακόμη, πως η δημιουργία συνθηκών όπως ένα καθαρό και τακτοποιημένο περιβάλλον μπορεί να μειώσει την αποστροφή των ανθρώπων και να τους απομακρύνει από ανήθικες συμπεριφορές. Δηλαδή, το συμπέρασμα εδώ ήταν ότι ο άνθρωπος σε καθαρό και περιποιημένο γραφείο, είναι πιθανότερο να επιδεικνύει καλή συμπεριφορά ως προς την εργασία του και τους συναδέλφους του.

“Ένας τρόπος για να μετριαστεί η αηδία είναι να κάνετε τους ανθρώπους να σκέφτονται κάτι καθαρό. Εάν μπορείτε να κάνετε τους ανθρώπους να σκέφτονται προϊόντα καθαρισμού, το συναίσθημα της αηδίας μετριάζεται. Έτσι η πιθανότητα εξαπάτησης απομακρύνεται. Οι άνθρωποι δεν το γνωρίζουν αλλά αυτά τα μικρά συναισθήματα συνεχώς τους επηρεάζουν”, εξηγεί ο καθηγητής Mittal.

“Τα μικρά πράγματα μπορεί να προκαλέσουν συγκεκριμένα συναισθήματα, που μπορεί να επηρεάσουν την βαθιά λήψη αποφάσεων των ανθρώπων. Το ερώτημα είναι πώς να κάνεις τους ανθρώπους να έχουν περισσότερη αυτο-επίγνωση και να είναι πιο προσεκτικοί σχετικά με τη διαδικασία της λήψης αποφάσεων”, προσθέτει ο καθηγητής.

Με πιο απλά λόγια, το σημαντικότερο πόρισμα της έρευνας είναι ότι, όντως, μικρά πράγματα μπορούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά και να γεννήσουν μεγαλύτερες πράξεις – ηθικές ή ανήθικες. Στη προκειμένη περίπτωση ένα καθαρό περιβάλλον σχετίζεται με ηθικές συμπεριφορές, ενώ ένα βρώμικο ενισχύει τις μη ηθικές.

Επομένως, καλό θα ήταν, πριν αρχίσουμε τη μέρα μας, να ρίχναμε μια επιπλέον ματιά στο περιβάλλον μας. Η διαφορά από μια καλή και μια κακή πράξη, μπορεί να είναι ένα… ξεσκόνισμα.