Ο κ. Σαμαράς, που συνοδευόταν από τη σύζυγό του Γεωργία και τον υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, πρόσθεσε: «Η γη της Μακεδονίας μας εξακολουθεί να μας συγκινεί και να μας εκπλήσσει αποκαλύπτοντας από τα σπλάχνα της μοναδικούς θησαυρούς, που συνθέτουν, υφαίνουν όλοι μαζί αυτό το μοναδικό μωσαϊκό της ελληνικής μας Ιστορίας, για το οποίο όλοι οι Έλληνες είναι πολύ υπερήφανοι.
»Πρόκειται εδώ για ένα μνημείο με μοναδικά χαρακτηριστικά: Ένας περίβολος γύρω-γύρω 497 μέτρα, σχεδόν ένας τέλειος κύκλος σμιλεμένος σε μάρμαρο Θάσου. Το λιοντάρι της Αμφίπολης πάνω από 5 μέτρα, 5,20 μέτρα, ας το σκεφτούμε στην κορυφή του τύμβου. Δύο ολόγλυφες Σφίγγες που βλέπετε, που είναι εκεί σαν να φυλάσσουν- και πράγματι είναι εκεί για να προφυλάξουν την είσοδο του τάφου. Ένας δρόμος πλατύς, με πλάτος 4,5 μέτρα, που οδηγεί στην είσοδο με τοίχους που μιμούνται σε φρέσκο τον τρόπο δόμησης του περίβολου. Πιστεύω ότι όλα αυτά τα στοιχεία έχουν επιτρέψει στην κ. Περιστέρη, την ανασκαφέα, την αρχαιολόγο, να είναι αισιόδοξη ότι πρόκειται για ένα μοναδικό ταφικό μνημείο, που- όπως μας είπε- χρονολογείται μεταξύ του 325 και του 300 π.Χ..
»Βέβαια, στο καίριο ερώτημα η ανασκαφή είναι αυτή η οποία θα αποκαλύψει την ταυτότητα του νεκρού. Η ανασκαφή θα συνεχιστεί με ρυθμούς που υπαγορεύει τόσο το εύρημα όσο, βέβαια, και η επιστημονική δεοντολογία. Για άλλη μια φορά συγχαρητήρια στην κ. Περιστέρη και τους συνεργάτες της».
Ο ίδιος, απευθυνόμενος προς τους κατοίκους της περιοχής με τους οποίους είχε σύντομη συνάντηση προτού μεταβεί στον χώρο της αρχαιολογικής ανασκαφής, τους συνέστισε με νόημα: «Κάντε υπομονή λίγες μέρες».
Σύμφωνα με πληροφορίες του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, ο Πρωθυπουργός, συνομίλησε με τους κατοίκους και στη συνέχεια μετέβη στον Τύμβο Καστά, όπου ξεναγήθηκε στον χώρο της ανασκαφής από την υπεύθυνη αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη και ενημερώθηκε για τα ευρήματα.
Ο κ. Σαμαράς έφτασε στην Αρχαία Αμφίπολη γύρω στις 9.45 το πρωί και έφυγε λίγο μετά τις 11.
Σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκο Πρακτορείο Ειδήσεων, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αμφίπολης Κωνσταντίνος Μελίτος σημείωσε ότι «η επίσκεψη του Πρωθυπουργού της χώρας σημαίνει πως κάτι πολύ μεγάλο και σημαντικό έχει δώσει η ανασκαφή» και πρόσθεσε ότι «η περιοχή και όλη η Ελλάδα πρόκειται να γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο».
Σημειώνεται ότι, οι ανασκαφές που διεξάγονται στον μοναδικό μνημειακό περίβολο του Τύμβου Καστά, στην Αρχαία Αμφίπολη, εικάζεται ότι βρίσκονται κοντά στην αποκάλυψη ενός σημαντικού τάφου.
Στον χώρο γύρω από την αρχαιολογική ανασκαφή παραμένει ισχυρή αστυνομική δύναμη.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία -που παρουσιάστηκαν από την προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη, τον περασμένο Μάρτιο, στην 27η αρχαιολογική επιστημονική συνάντηση- τα δύο τελευταία έτη, κατά τη διεξαγωγή των ανασκαφών στον λόφο Καστά, αποκαλύπτεται ένας μοναδικός ταφικός περίβολος στον κόσμο, λόγω του μεγέθους του, που αγγίζει τα πεντακόσια περίπου μέτρα, με ακριβείς αναλογίες ύψους τριών μέτρων και συνολικού μήκους 497 μέτρων, που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.
Αρχαιολόγοι: Κάθε επίπεδο της ανασκαφής φέρνει νέα δεδομένα
«Είμαστε στη μέση της ανασκαφής. Κάθε χωμάτινο επίπεδο, κάθε 20 εκατοστά, φέρνει και νέα δεδομένα. Ξέρουμε περίπου το πλαίσιο και τα γενικά στοιχεία. Πληροφορίες θα δοθούν μόλις ολοκληρωθεί η α΄φάση της ανασκαφής που θα γίνει σε λίγες μέρες» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μιχάλης Λεφαντζής, αρχιτέκτονας της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, που συμμετέχει στις ανασκαφές, οι οποίες διενεργούνται στον μνημειακό περίβολο του Τύμβου Καστά, στην Αρχαία Αμφίπολη.
«Οι επίσημες ανακοινώσεις, που έχουν γίνει, δίνουν τις απαντήσεις. Ό,τι βρέθηκε είναι η συνέχεια αυτών που ανακοινώθηκαν στα αρχαιολογικά συνέδρια του 2013 και 2014. Στόχος είναι να αποκαλυφθεί ο μνημειώδης κυκλικός περίβολος, που παρόμοιο δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου» επισήμανε.
Μέλος της ανασκαφικής ομάδας, που τάραξε για άλλη μια φορά τα νερά με τις πρόσφατες αποκαλύψεις, ο ίδιος -όπως και η κ. Περιστέρη- τηρεί σιγή ως προς τις τελευταίες. Ωστόσο, κάποια δεδομένα έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας. Για παράδειγμα, η ανακάλυψη ενός υπερμεγέθους δρόμου που βρέθηκε στον λόφο Καστά, με ωραίους μαρμάρινους τοίχους, σε εξαιρετικό ψευδοϊσόδομο σύστημα, όπως του περιβόλου, καθώς και των δύο μαρμάρινων Σφιγγών, που όπως όλα δείχνουν φυλάνε έναν ξεχωριστό αρχαίο μακεδονικό τάφο, ο οποίος κρύβει ακόμα καλά τα μυστικά του.
Είναι επίσης σημαντικά όσα στοιχεία είναι ήδη γνωστά: ότι με την ψηφιακή σάρωση του 2013 ανακαλύφθηκε ότι ο περίβολος του τύμβου ήταν ένας ακριβής κύκλος και πως το μνημείο αποτελεί ενιαίο σύνολο με το Λιοντάρι της Αμφίπολης, που βρίσκεται πέντε χιλιόμετρα από τον τύμβο, κοντά στον Ποταμό Στρυμόνα, όπου μεταφέρθηκε περίπου 400 χρόνια από την ανέγερσή του από τους Ρωμαίους για την κατασκευή φράγματος.
«Όλα είναι μελετημένα με αναλογίες και γεωμετρική ακρίβεια, ενώ τόσο το Λιοντάρι όσο και ο τύμβος ανήκουν στην ίδια εργολαβία (σ.σ. κατασκευασμένα από το ίδιο εργαστήριο). Αποτελούν ένα τεράστιο ενιαίο μνημείο, άγνωστο ως σήμερα» επισημαίνει ο κ. Λεφαντζής, προσθέτοντας ότι αισθάνεται περήφανος που επιβεβαιώθηκαν όλα όσα είχε πει περί ενιαίου συνόλου ήδη από το 2012.
Επίσης, εξηγεί γιατί το Λιοντάρι έχει αυτή την όχι τόσο καλοσχηματισμένη όψη: «Επειδή βρισκόταν στην κορυφή του τύμβου, δηλαδή σε ύψος 35 με 40 μ. και σε απόσταση 100 μ. Αν το κάνεις φυσιολογικό δεν φαίνεται κανονικά από μακριά».
Για τον ίδιο και την ομάδα του είναι σαν να ζουν μια ανασκαφή των αρχών του περασμένου αιώνα και όχι του 2014. Επίσης, τονίζει πως αισθάνεται τυχερός που συμμετέχει σε μια τόσο καλά οργανωμένη ομάδα. «Χρειάζεται όμως να μείνουμε λίγο μόνοι από δω και πέρα για να δουλέψουμε πραγματικά. Η δημοσιότητα κάνει κακό. Πρέπει να είμαστε συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουμε. Είναι δύσκολο έργο» διευκρινίζει.
Η Αρχαία Αμφίπολη
Ο κύκλος
Μοναδικός σε διαστάσεις και σε επιμέλεια, χωρίς αντίστοιχό του στη Μακεδονία και στα Βαλκάνια, ο τύμβος της αμφίπολης φθάνει τα 23 μέτρα ύψος με 158,40 διάμετρο και περίβολο ύψους 3 μέτρων αποτελούμενο από μαρμάρινες βάσεις, ορθοστάτες, ανωδομή και επιστέψεις. Ολόκληρη κατασκευή δηλαδή, από λευκό καλοδουλεμένο μάρμαρο Θάσου, η οποία συγκρατείται στη θέση της από αντίθημα, δηλαδή αφανή τοίχο από πωρόλιθο έτσι που το συνολικό πάχος της κατασκευής να ανέρχεται σε 130 εκατοστά. Αυτός ο περίβολος εξάλλου για τον οποίο θα πρέπει να απαιτήθηκαν περί τα 2.500 κυβικά μαρμάρου είναι ένας τέλειος κύκλος κατασκευασμένος με απίστευτη γεωμετρική ακρίβεια, όπως επισημαίνει με θαυμασμό ο αρχιτέκτονας της ανασκαφής κ. Μιχάλης Λεφαντζής. «Αυτό το έργο υλοποιήθηκε από αρχιτέκτονα που είχε υψηλή γνώση της γεωμετρίας. Αρκεί να αναφέρω ότι χρησιμοποιεί το π: 3,14 αντί του 3,17 των Αιγυπτίων, που ήταν ως τότε σε χρήση» αναφέρει συγκεκριμένα.
Κατασκευασμένος στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. (325-300 π.Χ.) συμπίπτει εξάλλου ιστορικά «με μια εποχή κατά την οποία συμβαίνουν πολλά και δραματικά γεγονότα στη Μακεδονία και στην αμφίπολη ειδικά, με τις διαμάχες των επιγόνων του Αλέξανδρου και τον θάνατο της Ρωξάνης και του μικρού Αλέξανδρου Δ΄ κατόπιν διαταγής του Κάσσανδρου, ενώ παράλληλα στρατηγοί και ναύαρχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή», όπως λέει η κυρία Περιστέρη.
Το λιοντάρι
Με έκταση 20 στρεμμάτων ο τύμβος φέρει στην κορυφή του μία τετράπλευρη κτιστή κατασκευή (9,95 Χ 9,95 Χ 5,30 μέτρα), η οποία αρχικώς είχε θεωρηθεί από τον πρώτο ανασκαφέα Δ. Λαζαρίδη ταφικό σήμα. «Στην πραγματικότητα πρόκειται για το θεμέλιο του βάθρου επάνω στο οποίο βρισκόταν ο Λέων της αμφίπολης» λέει ο κ. Λεφαντζής. Η έρευνα του ιδίου σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων είχε ως αποτέλεσμα τον εντοπισμό 400 και πλέον μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών γύρω από το άγαλμα που ανήκουν στον περίβολο του τύμβου (ορισμένα ενσωματωμένα στο βάθρο του λιονταριού).«Ολα τα μέλη του περιβόλου είναι της ίδιας τεχνοτροπίας με το λιοντάρι» επισημαίνει. «Για μένα μάλιστα η τυπολογία αυτού του περιβόλου δεν υπάρχει αλλού στη Μακεδονία. Αρχιτεκτονικά πρόκειται για ένα υβρίδιο». Οσον αφορά τον Λέοντα, «Με ύψος 5,30 μέτρα και συνολικό με το βάθρο του 15,84 μέτρα, έχει μακεδονικό εμβάτη με ημικίονες και ασπίδες στο βάθρο του» προσθέτει. «Επιπλέον είχε δημιουργηθεί με οπτική διόρθρωση, έτσι ώστε να είναι ορθά ορατός από απόσταστη 100 μέτρων και ύψος 30».
Σε απόσταση περί το ένα χιλιόμετρο από τη σημερινή αμφίπολη βρίσκεται η θέση Καστά όπου ανασκάπτεται ο τύμβος. Η γεωμορφολογία της περιοχής έχει αλλάξει ωστόσο ριζικά από την αρχαιότητα λόγω της διαφοροποίησης της κοίτης του Στρυμόνα και της αποξήρανσης της λίμνης Κερκινίτιδας. «Οι αρχαίες πηγές μιλούν όμως για τα ωραία αγκυροβόλια αυτής της λίμνης, η οποία συνδεόταν με το ποτάμι» λέει η κυρία Περιστέρη. Ενα ποτάμι πλωτό, που παρείχε τη δυνατότητα στα πλοία να φθάνουν ως την αμφίπολη. Οσο για τον τύμβο με τον Λέοντα, βρισκόταν ακριβώς μπροστά στη λίμνη. Προφανώς είχε τον λόγο του.
Στρατιώτες-αρχαιολόγοι
Δίπλα στην παλιά γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα και πάνω στην επαρχιακή οδόαμφίπολης – Σερραϊκής Ακτής βρίσκεται σήμερα το τεράστιο μαρμάρινο λιοντάρι. Ιδού πώς και γιατί: η ιστορία αρχίζει έναν αιώνα πριν, στην περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, όταν έλληνες στρατιώτες κατασκευάζοντας μια γέφυρα στον Στρυμόνα θα εντοπίσουν και θα ανασύρουν μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη. Λίγα χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1916, άγγλοι αυτή τη φορά στρατιώτες που κατασκευάζουν οχυρωματικά έργα θα βρουν τα κομμάτια που έλειπαν: τα μαρμάρινα τμήματα ενός υπερφυσικού μεγέθους γλυπτού που είναι σαφές ότι πρόκειται για λιοντάρι. Αρχαιόφιλοι(!) όντες, επιχειρούν να τα μεταφέρουν στη θάλασσα για να τα στείλουν με πλοίο στην Αγγλία, αλλά οι Βούλγαροι έχουν άλλη γνώμη, καθώς έχοντας καταλάβει το Παγγαίο αρχίζουν να τους βομβαρδίζουν. Ο Λέων και το βάθρο του θα συγκολληθούν το 1936, κανένας όμως δεν είναι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Κάτι τους διαφεύγει…
