Η γλυκόζη – η απλούστερη μορφή ζάχαρης- είναι η βασική πηγή ενέργειας του σώματος. Χρειαζόμαστε τόση στο αίμα μας ώστε να παρέχεται ενέργεια για όλα τα κύτταρα – συμπεριλαμβανομένων και του εγκεφάλου – προκειμένου να λειτουργεί φυσιολογικά.
Παρ’ όλα αυτά, ενώ η γλυκόζη είναι απαραίτητη πηγή ενέργειας, μπορεί επίσης να είναι εξαιρετικά τοξική και να προκαλέσει καταστροφή σε αρτηρίες, νεφρά, όραση και νεύρα. Για αυτό το λόγο, το σώμα πρέπει να αποβάλει την υπερβολική γλυκόζη από το αίμα όσο πιο σύντομα γίνεται.
Η ισορροπία του επιπέδου της γλυκόζης είναι σημαντική για τη φυσική αλλά και τη νοητική μας υγεία.
Οι βασικότεροι τρόποι είναι :
- Δίνοντας αρκετή ενέργεια στα κύτταρά μας για να λειτουργούν φυσιολογικά χωρίς όμως να υπάρχει υπερβολική ώστε να δημιουργεί προβλήματα.
- Διατηρώντας την πνευματική μας ικανότητα, όπως να συγκεντρωνόμαστε, να σκεφτόμαστε, να έχουμε την ικανότητα να αντιμετωπίζουμε το άγχος και την συναισθηματική πίεση.
Πώς ελέγχει το σώμα τα επίπεδα ζαχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα;
Τροφές πλούσιες σε υδρογονάνθρακες (ζάχαρη και άμυλο) διασπώνται με τη χώνεψη και δημιουργούν τη γλυκόζη η οποία ελευθερώνεται στο αίμα για να παρέχει καύσιμο στον οργανισμό μας ώστε να μπορεί να λειτουργεί σε όλες τις δραστηριότητές του μέσα στην μέρα.
Καθώς τα επίπεδα ζαχάρου αυξάνονται, το πάγκρεας παράγει μια ορμόνη που λέγεται ινσουλίνη η οποία απομακρύνει τη γλυκόζη από το αίμα και της επιτρέπει να εισχωρήσει στα κύτταρα. Αυτή η πράξη επαναφέρει τα επίπεδα ζαχάρου του αίματος στο φυσιολογικό.
Πώς δημιουργείται η εξάρτηση από τα γλυκά;
Τροφές πλούσιες σε ζάχαρη (π.χ. σοκολάτα, μπισκότα, γλυκά) ή επεξεργασμένοι υδρογονάνθρακες (π.χ. λευκό ρύζι, ζυμαρικά και ψωμί) χωνεύονται πολύ γρήγορα. Το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή μεγάλης ποσότηας γλυκόζης, ενώ τα επίπεδα ζαχάρου του αίματος ανεβαίνουν ραγδαία και το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη για να απομακρύνει τη γλυκόζη από το αίμα.
Η ραγδαία αύξηση του επιπέδου ζαχάρου του αίματος μπορεί να προκαλέσει υπερβολική έκκριση ινσουλίνης. Τότε, με τη σειρά τους τα επίπεδα ζαχάρου πέφτουν πολύ γρήγορα μέχρι που καταλήγουν να είναι υπερβολικά χαμηλά.
Το χαμηλό επίπεδο ζαχάρου μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά συμπτωμάτων. Και εφόσον τα συμπτώματα δεν είναι ευχάριστα, συχνά ψάχνουμε κάτι για να μας ανεβάσει και να αυξηθεί το ζάχαρο στο αίμα επίσης γρήγορα, π.χ. πολλή σοκολάτα, μπισκότα, τούρτες, αναψυκτικά. Η ευχαρίστηση, η τόνωση που νιώθει το σώμα μας, γρήγορα θα εξατμιστεί με αποτέλεσμα να την αναζητήσουμε γρήγορα πάλι με κάποιο άλλο γλυκό. Δεν είναι διόλου τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι πολύς κόσμος ξεσπάει στα γλυκά όταν βιώνει έντονες καταστάσεις, καθώς αυτά του δημιουργούν άμεση εφορία και ψυχική ανάταση. Όμως, η τακτική, καθημερινή χρήση γλυκών μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Τροφές όπως οι ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες και τα γλυκά ονομάζονται «εξαρτησιογόνες» και αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι το εξής: όταν σε κάθε δύσκολο συναίσθημα υποκύπτουμε στην υπερφαγία ως μέσο ώστε να νιώσουμε καλύτερα, ο οργανισμός σταματάει να παράγει από μόνος του τις φυσικές χαλαρωτικές του ουσίες και σαν βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα διακόπτει πλήρως αυτή του τη λειτουργία.
Το αλκοόλ μοιάζει χημικά πολύ με τη ζάχαρη αλλά το τσάι, ο καφές, τα αναψυκτικά και τα τσιγάρα επίσης αυξάνουν τα επίπεδα ζαχάρου ταχύτατα, καθώς περιέχουν χημικές ουσίες όπως η καφεΐνη και η νικοτίνη τα οποία λειτουργούν σαν διεγερτικά στο επινεφρίδιο (αδένα).
Το άγχος και ο αγχωτικός τρόπος ζωής επίσης παίζουν ρόλο στην ισορροπία του ζαχάρου. Το άγχος προκαλεί τον επινεφρίδιο αδένα να παράγει ορμόνες οι οποίες δίνουν στον εγκέφαλο και στους μυς ενέργεια να αντιμετωπίσουν μια έκτακτη ανάγκη. Παρ’ όλα αυτά, αν αυτή η ενέργεια δεν χρησιμοποιηθεί, τα επίπεδα ζαχάρου παραμένουν υψηλά προκαλώντας την έκκριση ακόμα περισσότερης ινσουλίνης.
Η ζάχαρη, τα διεγερτικά και το άγχος μπορούν να κάνουν τα επίπεδα ζαχάρου να ανεβοκατεβαίνουν σαν ασανσέρ δημιουργώντας μας συνεχώς την ανάγκη για γλυκό.
Τα συμπτώματα της γλυκοεξάρτησης- μη φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης
- Κυμαινόμενα επίπεδα ενέργειας και κόπωσης, καθώς δεν υπάρχει αρκετή ενέργεια για να τροφοδοτήσει τα κύτταρα του οργανισμού
- Κάμψη της ενέργειας το απόγευμα
- Μειωμένη ενέργεια το πρωί, καθώς τα επίπεδα ζαχάρου πέφτουν το βράδυ
- Πνευματικά συμπτώματα, όπως έλλειψη συγκέντρωσης, κυκλοθυμία, κατάθλιψη, ταραχή, μειωμένη μνήμη και ευερεθιστότητα, επειδή ο εγκέφαλος χρειάζεται γλυκόζη προκειμένου να λειτουργήσει σωστά
- Λιγούρα για φαγητό, ιδιαίτερα στις γυναίκες πριν την έμμηνο ρήση, καθώς οι ορμόνες επίσης επηρεάζουν το επίπεδο ζαχάρου
- Υπνηλία και ανάγκη ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας, ή για περισσότερο από οκτώ ώρες το βράδυ
- Εθισμός σε γλυκές τροφές για να ανεβάσουν το ζάχαρο
- Η ανάγκη για κάτι «να σε ξεκουνήσει» το πρωί, π.χ. τσάι, καφές, ζάχαρη
- Αμνησία, πονοκέφαλος, κρύα χέρια και υπερβολική δίψα είναι αποτέλεσμα στις μεταβολές του επιπέδου του ζαχάρου
- Αύξηση του βάρους εξ’ αιτίας της αποθήκευσης της ζάχαρης σαν λίπος
Αντιμετώπιση της γλυκοεξάρτησης- Επαναφέροντας τη γλυκόζη στα φυσιολογικά επίπεδα
- Μειώστε ή κόψτε τα διεγερτικά όπως (π.χ. το τσάι, ο καφές, τα τσιγάρα) και τους επεξεργασμένους υδρογονάνθρακες (ζάχαρη, άσπρο αλεύρι, σοκολάτα, μπισκότα, κτλ)
- Αντί για αυτά καταναλώνετε προϊόντα ολικής αλέσεως, χαμηλής απορρόφησης υδρογονάνθρακες (βρώμη, κεχρί, καφέ ρύζι μπασμάτι, καρπούς)
- Τρώτε φρούτα όπως μήλα και αχλάδια με μερικά αμύγδαλα σαν ένα πολύ γευστικό σνακ
- Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα με μερική πρωτεΐνη, (ψάρι, σόγια, καρπούς, τυρί κότατζ, γιαούρτι) για να διατηρήσετε την ενέργειά σας αλλά και το επίπεδο ζαχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα
- Πάντα τρώτε πρωϊνό και συμπεριλάβετε πρωτεΐνη
- Καταναλώνετε αποξηραμένα φρούτα και χυμούς όσο γίνεται λιγότερο. Η ζάχαρη που προέρχεται από τα φρέσκα φρούτα δρα σαν την επεξεργασμένη
- Μειώστε και κόψτε τελείως το αλκοόλ. Προσπαθήστε να καταναλώνετε όχι περισσότερα από τρία ποτά την εβδομάδα
- Αποφύγετε τον καφέ ακόμα και αυτόν χωρίς καφεΐνη ο οποίος περιέχει και άλλα διεγερτικά εκτός από την καφεΐνη
- Αντικαταστήστε το τσάι και τον καφέ με αφεψήματα από βότανα, τσάι του βουνού και υποκατάστατα του καφέ
- Ακολουθήστε ένα πρόγραμμα τακτικής άσκησης – περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο. Η άσκηση και το φυσιολογικό βάρος βοηθούν στη σωστή χρήση της ινσουλίνης
- Κάντε τα πάντα για να ελέγχετε και να αποφεύγετε το άγχος.
