Ημέρα της Ερυθράς Χειρός: Ενα χέρι βοηθείας για τα παιδιά-στρατιώτες
Η Παγκόσμια Ημέρα της Ερυθράς Χειρός (από το κόκκινο χέρι που είναι βουτηγμένο στο αίμα, αλλά και από το κόκκινο χρώμα του «απαγορεύεται») έχει καθιερωθεί εδώ και 11 χρόνια ύστερα από πρωτοβουλία οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στόχος είναι να υπενθυμίσει και να καταγγείλει την ύπαρξη ενός θλιβερού και επικίνδυνου φαινομένου που στερεί σε πολλά αγόρια την παιδική τους ηλικία: το φαινόμενο των ανήλικων στρατιωτών.
Σουδάν, Τανζανία, Τσαντ: όπως γράφει η ελληνόφωνη υπηρεσία της Deutsche Welle, αυτές είναι λίγες από τις χώρες όπου τα παιδιά «επιστρατεύονται» και παίρνουν μέρος σε εμφυλίους πολέμους παρά τη θέλησή τους. Το τελευταίο διάστημα το Μάλι είναι η χώρα που βρίσκεται στο προσκήνιο εξαιτίας του πολέμου που μαίνεται εκεί.
Η οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα Human Rights Watch εικάζει πως πολλά παιδιά εξαναγκάζονται να παίρνουν μέρος στις εμφύλιες συρράξεις. Ανεπιβεβαίωτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περίπου 100.000 παιδιά μόνο στην Αφρική, τα οποία είτε συμμετέχουν άμεσα, είτε «συνδράμουν» με κάθε τρόπο ( ως μεταφορείς, αγγελιοφόροι, ανθρώπινες ασπίδες κλπ) στις ένοπλες συγκρούσεις.
«Πολλά παιδιά δίνονται έναντι χρημάτων στους ισλαμιστές από άλλα μεγαλύτερα μέλη της οικογένειας. Οι ισλαμιστές έχουν περιορίσει τη στρατολόγηση των παιδιών σε ορισμένα χωριά. Εκεί όπου υπερισχύουν οι πιο συντηρητικές μουσουλμανικές δυνάμεις» λέει η Κορίν Ντούφκαμ η οποία διευθύνει το τμήμα της Human Rights Watch για τη Δυτική Αφρική.
Τα ψυχολογικά προβλήματα δεν είναι τα μόνα. «Σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά χρησιμοποιούνται συνειδητά ως ασπίδα», καταγγέλλει η Ντούφκαμ. Ακόμα όμως και αν κάποια από τα παιδιά καταφέρουν να ξεφύγουν από τα χέρια των ένοπλων ισλαμιστών, όσα έζησαν ως ανήλικοι στρατιώτες θα τα σημαδεύουν σε ολόκληρη τη ζωή τους. Τα ψυχολογικά τραύματα δεν είναι δυστυχώς τα μόνα σημάδια που αφήνει πίσω της μια τέτοια στρατολόγηση των παιδιών. Πολλές φορές για χρόνια ολόκληρα τα παιδιά χάνουν το σχολείο τους ή δεν καταφέρνουν να συνεχίσουν μεγαλώνοντας σε κάποιο πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Ενα δίκτυο υποστήριξης για τα παιδιά-στρατιώτες
Ο Ερίκ Μονγκό Μαλόλο, έζησε από κοντά όλα αυτά στο Κονγκό. Η εμπειρία αυτή στάθηκε η αφορμή να ιδρύσει τη μη κυβερνητική οργάνωση «Afya». Στόχος είναι να φροντίζουν τα παιδιά-στρατιώτες που γυρίζουν από τον πόλεμο. «Η οργάνωσή μας έγινε αρχικά δεκτή από αρκετούς ντόπιους σαν να επιβραβεύαμε τους κακούς. Επρεπε να κάνουμε πολλή δουλειά εδώ με την τοπική κοινωνία, ώστε τα παιδιά αυτά να γίνουν και πάλι αποδεκτά, να βοηθηθούν και να επανενταχθούν ομαλά» τονίζει.
Από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα, πριν από τρία χρόνια, η οργάνωση του Μαλόλο έχει καταφέρει να περιθάλψει μέχρι σήμερα 520 παιδιά. Η οργάνωσή του ανήκει στο δίκτυο «Δίκαιο και Ειρήνη» και στηρίζεται οικονομικά από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Το συγκεκριμένο δίκτυο δημιουργήθηκε το 2002 και διαθέτει περίπου 1,2 εκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη των παιδιών-θυμάτων πολέμου.
Πέρυσι τον Αύγουστο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για πρώτη φορά επιδίκασε αποζημίωση που αφορά σε παιδιά-στρατιώτες ως θύματα πολέμου στο Κονγκό. Το ταμείο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δεν μπορεί να βοηθήσει όλα τα παιδιά. Εκτός όμως από την οικονομική υποστήριξη υπάρχει και ένα συμβολισμός σε ηθικό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση απομένουν πολλά να γίνουν ώστε αυτά τα παιδιά να προστατευθούν πραγματικά.
