Εύθραυστη, αισθαντική, μοναδική ερμηνεύτρια, αλλά και βαθιά πολιτικοποιημένη γυναίκα… Η Ελευθερία Αρβανιτάκη σε συνέντευξη που παραχώρησε στο aixmi δίνει τις δικές της απαντήσεις! – Μετά από μια ψυχοφθόρα προεκλογική περίοδο αποκτήσαμε κυβέρνηση συνεργασίας τριών κομμάτων. Πόσο ικανοποιημένη είστε από τη σύνθεσή της; Πιστεύετε ότι μπορεί να ανταπεξέλθει;

Κατ’ αρχήν θα σας έλεγα ότι δεν ξέρω. Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι σοβαροί, οι οποίοι θα επιδιώξουν να φέρουν ένα αποτέλεσμα. Δεν ξέρω κατά πόσο εξαρτάται απ’ αυτούς όλη η εξέλιξη, διότι απ’ ό,τι βλέπουμε υπάρχει κρίση στην Ευρώπη και όχι μόνο στην Ελλάδα. Πάντα μιλάω με τον άξονα ότι δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα. Είναι σχεδόν του «δυτικού μπλοκ» και, κυρίως, της Ευρώπης. Σήμερα που μιλάμε, η Ευρωπαϊκή Ένωση περνάει μέσα της μια κρίση, και σε αυτήν τουλάχιστον την περίοδο βλέπω το πρόβλημα γενικότερα στην Ευρώπη – όχι μόνο στην Ελλάδα.

– Θεωρείτε εφικτή την πρόταση των κομμάτων περί επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου;

Ναι, μπορεί να έχουμε κάποιες ελπίδες, επειδή δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα. Και επειδή Ολάντ- Ραχόι και άλλοι προσπαθούν να «ωθήσουν» το κεντρικό «πρόσωπο» του προβλήματος, τη Γερμανία, η οποία δεν δείχνει μέχρι τώρα να ανοίγει τον δρόμο (που προτείνουν όλοι) για μια ηπιότερη εξέλιξη και λύση των προβλημάτων της Ευρωζώνης. Με την υποστήριξη των εταίρων, από Μόντι, Ολάντ κ.λ.π.. Ωστόσο, συζητιέται πολύ ότι η Ευρώπη δεν θα «αντέξει» μέχρι το Φθινόπωρο με αυτή τη λογική.

– Πιστεύετε στο μέλλον της Ελλάδας στην Ευρώπη; Έχει θέση, τελικά, στην Ευρώπη;

Βεβαίως έχει θέση και πρέπει να επιδιώξει να σταθεί στο ύψος των απαιτήσεων της Ευρώπης. Τόσα χρόνια δεν το έχει καταφέρει, (λειτουργεί και αποκαλύπτεται αυτή τη στιγμή μια απίστευτη «μπόχα» σε όλη τη διοίκηση), γι’ αυτό και ένα απ’ τα πρώτα πράγματα που πρέπει να γίνουν είναι «κάθαρση», ώστε να αρχίσει η χώρα να δουλεύει σωστά και όχι με εξαπάτηση των πολιτών της. Διότι αυτό συμβαίνει. Κι όλα όσα ανακαλύπτονται, ότι υπάρχει λ.χ. «ρεμούλα», στην ουσία είναι ότι π.χ. εγώ εξαπατώ εσάς και εσείς εμένα. Αυτό διογκώνει τις ανάγκες του Δημοσίου, διότι τα λεφτά δεν πάνε εκεί που πρέπει .

– Δεν φταίμε και εμείς οι πολίτες που δείξαμε ανοχή τόσα χρόνια σε όσα βλέπαμε αλλά αγνοούσαμε, ίσως γιατί, μας βόλευαν;

Είμαστε όλοι υπεύθυνοι. Μήπως δεν ξέραμε ή δεν συζητιόταν τι συνέβαινε γύρω μας; Όχι σε τέτοιο βαθμό βέβαια. Π.χ. σε ολόκληρα νησιά, στο ΙΚΑ, όπου υπήρχε παράβαση πολλών κλάδων μαζί, από γιατρούς μέχρι εφοριακούς -για παράδειγμα. Θεωρώ ότι, ναι, όλοι «κλείναμε λίγο τα μάτια» και θέλαμε να περάσουμε καλά, ενώ όσοι μιλούσαν για κάποια πράγματα με επιφύλαξη γίνονταν και γραφικοί, την εποχή της «δήθεν ευμάρειας».

Το Μνημόνιο «στραγγαλίζει» τον κόσμο

– Σήμερα ο κόσμος είναι πολύ οργισμένος. Είδατε και την επίθεση στον Γιώργο Νταλάρα.

Δεν μπορώ να καταλάβω την όλη αντίδραση στον Γιώργο Νταλάρα. Ζούμε σε μια εποχή που… δεν την ξέρουμε! Οι αντιδράσεις όλων μας είναι άλλες από αυτές που ξέραμε. Είναι μια εποχή κατά την οποία, αν με ρωτήσετε τι την χαρακτηρίζει, θα σας πω ότι πατάμε σε «κινούμενη άμμο». Δεν ξέρουμε τι ξημερώνει την άλλη μέρα. Δεν το έχουμε βιώσει ως γενιά, δεν καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό που μπορεί να συμβεί από το σήμερα στο αύριο. Ο κόσμος είναι σε απόλυτη απόγνωση και ένδεια, αντιδρά με τρόπους που ούτε ο ίδιος αναγνωρίζει τον εαυτό του, μερικές έως πολλές φορές. Πρέπει σε αυτές τις εποχές να είμαστε με τα αυτιά ανοιχτά και να αφουγκραζόμαστε τις δυσκολίες του διπλανού.

Όλη η αντίδραση διοχετεύθηκε στον Γιώργο Νταλάρα γιατί «βγήκε» λίγο «φιλομνημονιακός», σεένα Μνημόνιο που το μόνο που κάνει είναι να «στραγγαλίζει» τον κόσμο, μη αφήνοντάς τον να πάρει ανάσα από πουθενά. Δεν του δίνει κανένα περιθώριο, δεν του δίνει «φως» για το άμεσο μέλλον, δεν βγάζει πουθενά, επειδή απλά δεν βγάζουν τα νούμερα πουθενά, κάτι που ξέρουμε από την αρχή. Είναι κάποια χρήματα που μας δίνουν, κυρίως για να πληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας και όχι για να μπορέσουμε να συντηρηθούμε. Βεβαίως, κάποια πράγματα πρέπει να αλλάξουν, το κράτος πρέπει να καθαρίσει από αυτό που έχει συγκεντρώσει τόσα χρόνια, αυτό και που κρατάει την Ελλάδα πίσω… Από την άλλη, όμως, αυτό το πράγμα, δεν βιώνεται…

– Σχολιάσατε πρόσφατα τα θλιβερά περιστατικά βίας μπρος και πίσω από τις κάμερες, με πρωταγωνιστές Χρυσαυγίτες. Το αποτέλεσμα των δεύτερων εκλογών δείχνει ότι συνεχίζει ο κόσμος να είναι οργισμένος ή ότι τελικά αρκετοί απλώς «εκδηλώθηκαν» πολιτικά;

Δεν μπορώ να το πω αυτό. Λογικά μάλλον κοινωνιολόγοι πρέπει να το αναλύσουν. Δεν μπορεί, όμως, ξαφνικά η «Χρυσή Αυγή» να φτάνει το 7% από το μηδέν και κάτι. Σίγουρα υπάρχει οργή, βαθιά απογοήτευση και βία, που βγαίνει στον πολιτικό κόσμο. Μην ξεχνάτε, επίσης, πως στην «πλατεία», ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (που ήταν μπροστά στη Βουλή) μούντζωνε και έβριζε. Υπάρχει αυτό το βαθύ αίσθημα της εξαπάτησης, που δυστυχώς, χωρίς λογική, οδηγεί σε τέτοια ψήφο. Επίσης, το μεγαλύτερο ποσοστό των ψηφοφόρων αυτού το κόμματος είναι νέοι. Η Παιδεία μας; Εδώ μπαίνουμε στο κυρίως θέμα μας. Ποια είναι η δική μας Παιδεία; Ποια είναι η ιστορική μας μνήμη; Πού είναι αυτά; Πού διδάσκονται; Πού προετοιμάζουν τη νεολαία να σκεφτεί και να πάρει θέση; Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα. Η Παιδεία. Από κει μπορούμε να ξεκινήσουμε τη συζήτηση για οτιδήποτε συμβαίνει τώρα πια…

Ο ΣΥΡΙΖΑ γέννησε την ελπίδα, όπως άλλοτε το ΠΑΣΟΚ

– Πως εξηγείτε την τόσο μεγάλη δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές;

Μέσω αυτής της ψήφου εκφράζεται η ελπίδα για ένα νέο κόμμα, αντίστοιχης με την περίοδο του ΠΑΣΟΚ, τότε που αυτό έφερε την ελπίδα, έφερε την αλλαγή, ίσως όχι με την ίδια δύναμη & ελπίδα τότε, αλλά με την ίδια πίστη ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Και πολλά, βέβαια, θα μείνουν ίδια. Εδώ είναι το ζήτημα…

– Η πολιτική, μήπως χρειάζεται περισσότερους εκπροσώπους του Πολιτισμού στον «μηχανισμό» της;

Δεν είμαι σίγουρη. Είναι εντελώς άλλη η ψυχολογία του πολιτικού από αυτήν του καλλιτέχνη. Είναι διαφορετικές ομάδες ανθρώπων. Δεν υπάρχει, νομίζω, καμία ψυχική σχέση του καλλιτέχνη με έναν πολιτικό. Καμία. Ο πολιτικός έχει δική του ψυχοσύνθεση. Είναι πολύ λίγοι οι πολιτικοί που νομίζω ότι μπορεί να είναι βαθιά ισορροπημένοι. Εννοώ, ότι η εξουσία έχει και μια βαθιά ανισορροπία μέσα της. Είναι δύσκολο να «τη φέρεις βόλτα».

– Σας έχει γίνει πρόταση να πολιτευτείτε; Θα σας ενδιέφερε;

Μου έχει γίνει πρόταση –πριν από χρόνια- αλλά δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Θα προτιμούσα να μην μπω σε μια τέτοια συζήτηση. Είμαι ψηφοφόρος της Αριστεράς και είναι δηλωμένο αυτό, χρόνια τώρα.

– Ρώτησα και συναδέλφους σας σε συνεντεύξεις που προηγήθηκαν, εδώ στο aixmi.gr . Οι δύσκολοι καιροί «οδηγούν» στην Τέχνη; Μας βοηθά η άσχημη κατάσταση να εκτιμήσουμε τα αξιόλογα προϊόντα της;

Άνθιση Πολιτισμού έχουμε σε περιόδους ευμάρειας, αλλά και σε δύσκολες εποχές. Αυτό έχει να κάνει με τις προσωπικές αναζητήσεις του καθενός. Με το πόσο βαθιά θέλει να ακουμπήσει στην Τέχνη. Το λέω γιατί υποτίθεται ότι οι αριστερές παρατάξεις -και η Αριστερά γενικότερα- είναι πολύ πιο ευαίσθητες στις Τέχνες και στο να αναλύουν, και να είναι κοντά στις σκέψεις μεγάλων διανοητών. Η Δεξιά, έχει μια πιο επιπόλαιη σχέση με τον Πολιτισμό, απ’ όσο έχει δείξει η πορεία των κομμάτων της -βεβαίως με εξαιρέσεις. Δεν έχει να κάνει με τις εποχές, αλλά με τους ανθρώπους και την προσωπική αναζήτηση.

– Πως αντικρίζει η Ελευθερία Αρβανιτάκη το κοινό από τη σκηνή σήμερα, ερμηνεύοντας το «Άρωμα», σε σχέση με την εποχή που ερμήνευε τα «Λιανοτράγουδα»;

Ο τρόπος με τον οποίο κοιτάς το κοινό είναι ο ίδιος, είτε λες ένα απλό διασκεδαστικό κομμάτι, είτε λες ένα πολύ εσωτερικό και ποιητικό κομμάτι. Δεν αλλάζει τίποτα. «Το κόκκινο φουστάνι» με το «Άρωμα», για παράδειγμα, έχουν μια ίδια λογική με την έννοια ενός πιο απλοϊκού αισθήματος. Το ίδιο συμβαίνει π.χ. με το «Μέτρησα». Δεν χωρίζονται σε εποχές – απλά συνυπάρχουν. Με το ίδιο αίσθημα, πάντως, θα τραγουδήσεις και τα δύο. Ο Μιχάλης Γκανάς έγραψε «Λιανοτράγουδο» αλλά και το «Για των ματιών σου το χρώμα». Αυτά συνυπάρχουν. Μπορείς να φτιάξεις και να τραγουδήσεις κομμάτια μιας «χαράς», ενός πιο καθημερινού λόγου, από κοινού με κάποια ενός πολύ βαθύτερου αισθήματος.

– Χατζηδάκις ή Θεοδωράκης;

Και οι δύο. Ο Θεοδωράκης λέγεται ότι είναι πιο «λαϊκή» ψυχή και ο Χατζηδάκις η πιο «αστική». Για μένα είναι δύο μεγαθήρια που μου δίδαξαν τι σημαίνει μουσική και Τέχνη.

Λατρεύω Καζαντζίδη, Διονυσίου, Μπιθικώτση!

– Καζαντζίδης, Διονυσίου ή Μπιθικώτσης;

Δεν τους ξεχωρίζω. Είναι διαφορετικοί και ο καθένας με την τεράστια αξία του. Λατρεύω τον Καζαντζίδη, λατρεύω τον Διονυσίου, λατρεύω τον Μπιθικώτση. Για διαφορετικό λόγο τον καθένα.

– Τζένη Βάνου ή Νάνα Μούσχουρη;

Θα απαντήσω το ίδιο με παραπάνω. Αν και θεωρώ δασκάλα μου –όπως έχω πει και στο παρελθόν- την Μαρίκα Νίνου και την Τζένη Βάνου. Αλλά η Νάνα Μούσχουρη είναι ένα μουσικό κεφάλαιο με μια διεθνή καριέρα. Μια πολύ μεγάλη τραγουδίστρια.

– Αισθάνεστε ότι χρωστάτε σε κάποιον; Αναγνωρίζετε κάποιον ή κάποια ως μέντορά σας;

Χρωστάω σε όσους έχω συναντηθεί στη μουσική οικογένεια, σε όλους τους συνθέτες και στιχουργούς, τους καλλιτέχνες που έχουμε συναντηθεί πάνω στη σκηνή, ή έξω από αυτήν, χρωστάω πάνω από όλα στο κοινό. Έχω συναντήσει πάρα πολύ σημαντικούς ανθρώπους σε όλη μου την πορεία και θεωρώ ότι αυτές οι συναντήσεις με έχουν διαμορφώσει, και πριν ξεκινήσω την πορεία μου – ως κοινό- και μετά, μέσα πια από την οικογένεια του τραγουδιού. Αισθάνομαι τεράστια ευγνωμοσύνη για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν και έδειξα στην πορεία τόσων χρόνων.

Δεν υπάρχει άλλος Μητροπάνος

– Πόσο φτώχυνε το τραγούδι χωρίς τον Μητροπάνο; Αναγνωρίζετε κάποιον νέο Μητροπάνο;

Δεν θέλω να αναγνωρίσω κανέναν νέο Μητροπάνο. Ο Μητροπάνος είναι μοναδικός. Οι ερμηνείες του, η φωνή του, ο χαρακτήρας του. Νομίζω ότι δεν υπάρχουν αντικαταστάτες και δεν ψάχνω για αντικαταστάτες. Είναι κάτι μοναδικό – γι’ αυτό, άλλωστε, κάθε καλλιτέχνης ξεχωρίζει για τη μοναδικότητά του. Το θέμα είναι να υπάρξουν καινούργιοι με τη δική τους προσωπικότητα και μοναδικότητα, χωρίς να μοιάζουν σε κάτι άλλο. Όταν μοιάζεις σε κάτι άλλο δεν θα γίνεις και τίποτα, ποτέ…

– Ετοιμάζετε κάτι αυτή την περίοδο; Αν ναι, πόσο επηρεασμένο είναι από την σημερινή κατάσταση είναι αυτό;

Κάποια είναι… Θα το διαπιστώσετε με την κυκλοφορία του δίσκου τον Οκτώβριο.

Όσο μεγαλώνω σκέφτομαι συχνότερα τον θάνατο…

– Πόσο έντονες υπαρξιακές αγωνίες έχετε; Σκέφτεστε ποτέ τον θάνατο;

Εννοείται! Όσο μεγαλώνω όλο και πιο συχνά. Άλλωστε, «πηγαίνουν χέρι με χέρι». Η απώλεια αισθημάτων ή/και ανθρώπων ξεκινάει από τα παιδικά μας χρόνια, από τη νεανική μας ζωή. Απλώς, μεγαλώνοντας συνειδητοποιείς ότι αυτός είναι και ο τελικός δρόμος. Οπότε και, ναι… το σκέφτεσαι συχνότερα…