Δυσάρεστη αναπνοή και πως αντιμετωπίζεται
Η διαβίωση σήμερα στα μεγάλα αστικά κέντρα και ο συνωστισμός σε κλειστούς, «προστατευμένους» χώρους έχει αναδείξει ένα πρόβλημα όχι τόσο καινούργιο, την κακοσμία του στόματος.
Έτσι όλο και περισσότερα άτομα επιδιώκουν να έχουν καθαρή αναπνοή καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. Η δύσοσμη αναπνοή μπορεί να έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία, ενώ για να δοθεί λύση θα πρέπει το ίδιο το άτομο να συνειδητοποιήσει το πρόβλημα και να αναζητήσει λύση σε κάποιον ειδικό, ξεκινώντας από τον οδοντίατρο, μας λέει ο Γιώργος Παππάς, Χειρουργός Οδοντίατρος.
Η δύσοσμη αναπνοή οφείλεται σε πτητικές ενώσεις, προερχόμενες κύρια από αεροφόρες κοιλότητες της κεφαλής όπως τη μύτη, τους παραρινικούς κόλπους και το στόμα αλλά και το φάρυγγα και τον οισοφάγο.
Προσπαθώντας να εντοπίσουμε το πρόβλημα είναι σίγουρο ότι πρέπει να εστιάσουμε στη στοματική κοιλότητα. Λόγω της διαμόρφωσης της τελευταίας και λόγω της ποικιλότητας των μικροβίων που την εποικίζουν, η κακοσμία αποτελεί σύνηθες φαινόμενο. Ιδιαίτερα οι καταστάσεις της χρόνιας ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας σχετίζονται άμεσα μ’ αυτή. Επίσης οι κακότεχνες εμφράξεις και προσθετικές εργασίες οδηγούν στη συγκράτηση μικροβίων ιδιαίτερα οσμηγόνων (αναερόβια gram(-). Από την άλλη πλευρά πρωτεύουσα φαίνεται να είναι και η σημασία της γλώσσας, όπου πάνω στην αδρή ή και αυλακωτή, κάποιες φορές, επιφάνειά της, γίνεται η αποδόμηση πρωτεϊνικών υπολειμμάτων των τροφών καθώς και άλλων συστατικών του σάλιου και του αίματος (πάλι η ουλίτιδα παίζει το ρόλο της).
Οι ισχυρά οσμηρές πτητικές θειούχες ενώσεις που παράγονται τότε είναι υπεύθυνες για την κακοσμία του στόματος.
Και άλλες καταστάσεις μπορεί να επιφέρουν δύσοσμη αναπνοή. Τέτοιες είναι ο πολυτεριδονισμός, οι πυώδεις φλεγμονές του στοματοφάρυγγα, τα οδοντοφατνιακά και περιοδοντικά αποστήματα καθώς και μια σειρά διαταραχών στην επούλωση μετά από εξαγωγή δοντιού. Έτσι συνηθίζουμε να λέμε ότι η διαδικασία της εξαγωγής τελειώνει μόνο αφού έχουν κατασταλεί και τα συνοδά συμπτώματα και έχει αρχίσει η φυσιολογική επούλωση. Ο ρόλος των μικρόβιων στην κακοσμία σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις φαίνεται και από το γεγονός ότι οι ασθενείς που μπαίνουν σε ένα πρόγραμμα στοματικής υγιεινής με τη βοήθεια στοματοπλυμάτων που περιέχουν χλωρεξιδίνη, σε σύντομο χρονικό διάστημα παρουσιάζουν μεγάλη βελτίωση της δύσοσμης αναπνοής.
Αρκετή προσοχή πρέπει να δοθεί και σε χώρους όπως η ρινική κοιλότητα και οι παραρρινικοί κόλποι, ο φάρυγγας και ο οισοφάγος που μπορούν να δημιουργήσουν κακοσμία ιδιαίτερα όταν φλεγμαίνουν. Έτσι πρέπει κατά την εξέταση ο οδοντίατρος να καθορίζει με αντικειμενικότητα την προέλευση της κακοσμίας. Ένας επίμονος παραγωγικός βήχας ή πυώδεις εκκρίσεις από τη μύτη μετατοπίζουν την εστία του προβλήματος. Πόσο μάλλον όταν ο ασθενης παραπονείται για δυσκολία στην πέψη ή και επαναλαμβανόμενους εμμέτους. Οι παρακλινικές εξετάσεις που μπορεί τότε να χρειαστούν (ακτινογραφίες, γαστροσκόπηση, εξέταση αίματος κλπ.) οπωσδήποτε θα προκύψουν και από τη συνεργασία με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων.
Προχωρώντας, θα πρέπει να σημειώσουμε δυο πράγματα. Πρώτον ότι κατά τη διάρκεια της ημέρας η ένταση της κακοσμίας είναι διαφορετική. Όλοι έχουμε προσέξει ότι το πρωί και καθώς η ροή του σάλιου ελαττώνεται κατά τις βραδινές ώρες, η αναπνοή γίνεται ιδιαίτερα δύσοσμη. Το βράδυ λοιπόν τα παθογόνα gram(-) βακτήρια αναπτύσσουν υδρόθειο και μεθυλμερκαπτάνη, ουσίες ιδιαίτερα οσμηρές. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και όταν παραμένουμε για αρκετές ώρες νηστικοί. Από την άλλη πλευρά η διατροφή παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην αναπνοή. Το κρεμμύδι στις σαλάτες και το σκόρδο στα φαγητά είναι γνωστά για την τουλάχιστο ιδιόμορφη οσμή τους, αλλά προκαλούν μάλλον παροδική ενόχληση. Η διατροφή εξάλλου του σύγχρονου ανθρώπου έχει εμπλουτιστεί ιδιαίτερα σε λίπη και πρωτεΐνες λόγω της υπερκατανάλωσης κρέατος. Η επιβάρυνση που προκαλεί αυτό εκτός από τη γενική υγεία είναι μεγάλη και στη στοματική. Και αυτό γιατί όπως αναφέρθηκε η διάσπαση των αμινοξέων από τα μικρόβια είναι που δημιουργεί τις δύσοσμες θειούχες πτητικές ουσίες.
Αντιμετώπιση
Όσον αφορά την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κακοσμίας, θα πρέπει να τονισθεί ότι η σωστή και επιμελής στοματική υγιεινή αποτελεί τη λύση στις πλείστες των περιπτώσεων. Και αυτό βέβαια εφόσον ο οδοντίατρος αξιολογώντας ιστορικό και συμπτώματα εντοπίσει το πρόβλημα στη στοματική κοιλότητα. Τότε λοιπόν απαιτείται καθαρισμός των δοντιών αρχικώς στο οδοντιατρείο και στη συνεχεία επαρκής και συνεχής στοματική υγιεινή στο σπίτι, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στο οδοντικό νήμα και το μεσοδόντιο βουρτσάκι καθαρισμού. Δεν είναι λίγες οι φορές εξάλλου που ο εντοπισμός της περιοδοντικής νόσου ξεκινά από την έντονη κακοσμία του στόματος. Τα μεσοδόντια διαστήματα , οι κακότεχνες εμφραάξεις και οι προσθετικές εργασίες χωρίς καλή εφαρμογή μπορεί να αποτελέσουν περιοχές με ιδιαίτερη συγκράτηση μικρόβιων και σίγουρα θα πρέπει να ελεγχθούν από τον οδοντίατρο και αν είναι ανάγκη να αλλαχθούν. Παράλληλα με τη διευθέτηση των αποκαταστάσεων σημαντική βοήθεια δίνει και η χρήση αντιμικροβιακών διαλυμάτων που περιέχουν χλωρεξιδίνη,για χρόνο που θα καθορίσει ο οδοντίατρος, και πάντως όχι μεγαλύτερο των τριών εβδομάδων. Αυτή θα γίνεται κυρίως τις βραδινές ώρες επικουρικά ως προς το βούρτσισμα, προκειμένου να ισοσκελίσουν τη μειωμένη έκκριση σάλιου.
Τέλος σημαντική βοήθεια μπορεί να προσφέρει και η αλλαγή της δίαιτας με προσθήκη φρούτων και λαχανικών και περιορισμό λιπών και σακχάρων. Οι τσίχλες χωρίς ζάχαρη επίσης, μέσω της παραγωγής του σάλιου και της επαναφοράς της οξύτητας του στόματος στα φυσιολογικά επίπεδα αναχαιτίζουν τη δράση των μικροβίων πρόσκαιρα αλλά σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν το βούρτσισμα. Για επίλογο αφήσαμε το κάπνισμα,η αποφυγή του οποίου εκτός από τη συνολικά καλύτερη λειτουργία του οργανισμού που θα επιφέρει, θα περιορίσει σημαντικά και την κακοσμία του στόματος.
