Γιατί εγκαταλείφθηκε το Ηραίο της Περαχώρας – Τα Μυστικά των Σεισμών στην Αρχαία Ελλάδα
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν διέθεταν επιστημονικά όργανα για την πρόβλεψη σεισμών, όμως ήταν εξαιρετικοί παρατηρητές της φύσης και της συμπεριφοράς των ζώων. Πίστευαν ότι ορισμένα σημάδια προμήνυαν τον ερχομό σεισμού, όπως:
• Ασυνήθιστη συμπεριφορά ζώων: Σκύλοι, άλογα, πουλιά και τρωκτικά έδειχναν νευρικότητα. Τα φίδια και τα ποντίκια εγκατέλειπαν τις φωλιές τους, ενώ τα πουλιά πλησίαζαν κατοικημένες περιοχές με δυνατές κραυγές.
• Αλλαγές σε φυσικά φαινόμενα: Παρατηρούσαν ξαφνικές διακοπές στη ροή νερών ή φυσαλίδες να αναδύονται από τις πηγές.
• Παραισθητικές εμπειρίες: Οι αναθυμιάσεις αερίων από υπόγεια ρήγματα μπορούσαν να προκαλέσουν παραισθήσεις, κάτι που θεωρούσαν θεϊκό σημάδι.
Γιατί έχτιζαν τα ιερά τους σε σεισμογενή περιοχές;
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τους σεισμούς θεϊκής προέλευσης και συνδέονταν με τη δύναμη των θεών. Οι γεωλόγοι υποστηρίζουν ότι τα ιερά τους χτίζονταν σε περιοχές με ενεργά ρήγματα, γιατί πίστευαν ότι ήταν ιεροί τόποι με θεϊκή παρουσία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα:
• Το Μαντείο των Δελφών: Χτίστηκε πάνω σε σεισμογενές ρήγμα, από όπου έβγαιναν αέρια που προκαλούσαν παραισθήσεις στην Πυθία.
• Το Ηραίο Περαχώρας: Πιθανότατα εγκαταλείφθηκε μετά από σεισμό, όταν έκλεισαν τα ρήγματα και σταμάτησε η ροή των ιερών πηγών.
• Άλλες περιοχές όπως οι Μυκήνες, η Έφεσος και η Κνίδος είχαν ιερά κοντά σε θερμοπηγές και γεωλογικά ενεργά σημεία.
Οι αρχαίοι, λοιπόν, δεν απέφευγαν τα σεισμογενή μέρη, αλλά τα θεωρούσαν ιερά, πιστεύοντας ότι οι θεοί εκδήλωναν εκεί τη δύναμή τους.
Και τώρα το πιο ενδιαφέρον….
Οι αρχαίοι Έλληνες παρατηρούσαν ότι σε ορισμένες περιοχές, ειδικά κοντά σε σεισμογενή ρήγματα, υπήρχαν αναθυμιάσεις που επηρέαζαν τις αισθήσεις όσων βρίσκονταν εκεί. Οι σύγχρονοι γεωλόγοι πιστεύουν ότι αυτές οι αναθυμιάσεις περιείχαν αέρια όπως αιθυλένιο, αιθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, τα οποία μπορούσαν να προκαλέσουν παραισθήσεις, αλλαγές στη συνείδηση και περίεργα οράματα.
Οι αναθυμιάσεις και τα αρχαία ιερά
• Μαντείο των Δελφών: Ήταν κτισμένο πάνω σε σεισμογενές ρήγμα, από το οποίο ανέδυαν αέρια που επηρέαζαν την Πυθία, προκαλώντας μια έκσταση που οι αρχαίοι θεωρούσαν θεϊκή φώτιση. Οι αρχαίοι παρατηρούσαν επίσης ότι ακόμα και τα κατσίκια που έβοσκαν κοντά στο ρήγμα παρουσίαζαν αλλόκοτη συμπεριφορά.
• Ηραίο Περαχώρας: Η εγκατάλειψή του μετά από σεισμό πιθανώς συνδέεται με τη διακοπή της ροής των ιερών πηγών, που θα μπορούσαν να αναδύουν αέρια συνδεδεμένα με τελετουργικές εμπειρίες.
• Άλλες τοποθεσίες: Σε πολλές πόλεις, τα ιερά χτίζονταν κοντά σε θερμοπηγές, όπου παρατηρούνταν παρόμοια φαινόμενα. Οι αναθυμιάσεις συνδέονταν με την παρουσία των θεών, ενώ οι τελετουργίες τους συχνά λάμβαναν χώρα σε τέτοια σημεία.
Οι αρχαίοι, αν και δεν κατανοούσαν τη χημική σύσταση αυτών των αερίων, είχαν διαπιστώσει την ισχυρή τους επίδραση και τα θεωρούσαν μηνύματα από τον κόσμο των θεών. Έτσι, η επιλογή σεισμογενών περιοχών για την ανέγερση ιερών δεν ήταν τυχαία αλλά συνειδητή, βασισμένη σε αυτές τις φυσικές παρατηρήσεις.
